Sjouke




Sa sjocht it lânskip der út yn it gebied dêr't myn pake berne waard. Fan  de tichtbefolktheid fan Nederlân fernimst hjir neat. Doe net, hjoed de dei noch altiten net.
Fuort achter de dyk lizze in kroech en in pear buorkerijen, waans bewenners it op de Waadsee wûne lân bewurkje. Dat is it gehucht  "Swarte Haan".
Bij goed waar kinst it Amelân lizzen sjen yn de Waadsee.

Sjouke en syn broer Jacob binne yn dizze streek te wrâld kaam, yn 1874 en 1875 en libben der earste jierren fan harren libben. Bij genlias.nl fûn ik út dat der noch in jonkje west hat, Klaas, berne de 2e jannewaris 1880. Dizze Klaas is 37 jier wurden en ferstoarn op syn jierdei in 1917.  Gjin ûnbekende namme yn de famylje, de namme kaam fan de kante fan mem Polstra. Sjouke én Jacob joegen beide letter in soan dy namme.

Doe sloech it needlot ta yn it jonge gesin. Heit  Jacob Jacobs Postma stoar, noch mar 39 jier âld.

Noch ôfsjoen fan it fertriet, stelde dit de treurjende widdo Frouwkje Postma-Polstra ek foar grutte problemen, omt sosjale foarsjennings sa as wij die hjoed de dei kenne fansels noch net bestiene.

In pear jier letter mjitte hja in nije man, neamd David Sluiter, dy har wol woe, mar - spitigernôch - net de twa âldste bern. Probleem.

Jacob en Sjouke, beide om de 12 jier âld, gongen nei Snits, nei harren beppe.
Beppe soarge goed foar har, mar spitigernôch ferstoar hja in pear hier letter. De jonges moasten in nei tús fine, en dizze kear gongen hja elk earne oars hinne. Jacob gong nei syn omke yn Ljouwert, dy't molkboer wie. Sjouke gong nei in neef, dy't in hotel en restaurant hie yn Meppel.
Dêr learde hij ek dit fak. Troch it te dwaan. Bjinderje, skoan meitsje, ôfwaskje. Gjin skoalle mear foar Sjouke fan dat stuit oan. Allinnich mar bealchje en wurkje, fan iere betiid oant jûns let.
Hij mjitte in famke, Janna Jans, út in doarp yn de buert, Ruinerwold. Hja trouden.

 Jacob waard berne yn 1901 yn Meppel.

Warbere types dy't se wiene, grepen hja de kâns om yn harren eigen bedriuw te wurkjen, yn Stienwyk, rjocht tsjinoer it stasjon. Se ferhuzen derhinne. Der is in ferhaal bekend, dat Sjouke syn neef ien kear yn de wike gong te helpen, op 'e merke yn Meppel. Nei it wurk namen de manlju noch in slokje, en fakeris wat mear.
Janna, in stringe frou, soarge der meikoarten foar dat it út wie mei dizze wikelikse gewoante.
Hij hat de rêst fan syn libben gjin drip mear dronken......

In pear jier letter ferhuzen hja werom nei Meppel.  Hendrik Jan - Hennie - waard berne, Klaas waard berne.

En wer kaam in nije kâns: Sjouke en Janna kroegen de mooglikheid om it hotel fan Hendrik Anthonius Meijer yn Emmen te runnen, in stedsje deun bij. En dêr, yn Emmen, hawwe beiden de rêst fan harren libben wenne.
Nei in pear drokke jierren woe it stel har eigen saak hawwe. Op oant no ta ûnbeboude grûn, tichte bij de krekt oanleine spoardyk en it nije stasjon, ferrize Hotel Postma. Alles op skuld, fan de bank.
Janna wie hjir oe sa senuweftich oer, mar Sjouke hie in grut fertrouwen yn himsels, yn har, en yn syn kristlike god. Dit wie yn 1909.  Frouwkje wie al berne yn 1906.
Yn 1910 kaam Johan Sjouke - Joop.

Wylst de saken avensearren, kroech Sjouke belangstelling yn polityk en waard lid fan de Vrijheidsbond, de liberale partij doedestiids. Hij waard letter ek noch foarsitter fan de pleatslike keamer fan keaphannel. Hij wie in idel man, en hâlde derfan dat  de belangstelling op him rjochte wie. In eigenskip dy't inkelde fan syn bern, lykas Bert en ús heit Joop erfden.

Hij runde de saak, fertroude jierrenlang op praktysk mêd in soart op Janna, wylst de bern opgroeiden. Wylst de Earste Wrâldoarloch kamen in protte Belgyske flechtlingen yn it hotel, om yn 1918 wer nei hús werom te gean.

Yn de jierren nei dizze oarloch, waard Sjouke fertsjinwurdiger foar de liberalen foar de trije noardlike provinsjes Drenthe, Grinslân en Fryslân yn Den Haag. Hij buorke goed, hâlde fan syn gesin en wie in sukselfol man in mannich opsicht.
Lytse Bert kaam te wrâld yn 1922, de âldere jonges ferlieten it âlderlik nêst en gongen harren eigen wei. Sjouke hie syn mem yn 'e hús naam. En joech har de leafde en soarch dy't sij him net jaan koe doe hij en syn broer lyts wieren.
Foar mij in teken, dat de man in grut hert hie. Hja ferstoar, 3 wiken nei't Bert berne wie yn Emmen, yn 1922. Har grêf leit noch op deselde begraafplak wêr't Sjouke en Janna letter ek begroeven binne.

Sjouke waard âlder, en woe him ta eintsje beslút yn 1932 weromlûke út de saak, of yn elts gefal rêstiger oandwaan. De Kolhoop waard boud, hij en Janna lutsen út it hotel, mar holpen harren soan Jacob en syn frou Frieda noch wol.



It nazisme kaam op yn it Easten, yn Dutslân. Ta grut fertriet moast Sjouke tasjen hoe't syn soan Jacob sympaty kroech foar harren ideology, alteast de Nederlânske ferzje. Sjouke wie it der net mei iens, mar wat koe hij dwaan?
De tiden waarden al dreger en dreger. Sjoukes sûnens gong achterút. Yn 1940 marsjearen de nazi's binnen, en makken fan it hotel dat hij oprjochte hie ien fan harren haadkertieren yn Emmen.
Syn soan ferwolkomme harren, yn it unifoarm fan de NSB, de Nationaal Socialistische Beweging.
Klaas wie fier fuort yn Utert, fersette him tsjin de besetter mei syn fersetsaktiviteiten. Mem en heit Postma moasten ek har soan Joop finansjeel bijstean, dy in goede betrekking hie as meniste dûmny mar TBC kroech en te kuren gong yn Davos, Switserlân. En Bert melde him oan by de Waffen SS.
It waard him allegearre tefolle, hij koe it net oan, koe har net tsjinhâlde of helpe.

Op 4 maaie 1943, op de leeftiid fan  67 jier, ferstoar Sjouke Postma út Swarte Haan, troch in swakke sûnens en likegoed troch fertriet om de djippe polityke ferdieldheid tusken syn bern.

Hij wie in goed man, wis net folmaakt, idel nei alle reken, en hij liet in hiele soart praktysk wurk oer oan syn frou en oaren.

Mar it lot dat him trof, wie net fertsjinne.



Rêst yn frede, bêste pake. Ik hie dij graachs kend.






Werom nei it hotel
Nei it famyljeportret