Jacob

Dit is Jacob op in wenarke mei syn echtgenoate. Dat is wer 't  se yn wennen nei de twadde wrâldoarloch.

Jacob hat yn de rin fan syn libben in soart op skippen ferbleaun. As jonge man wurke hij yn de catering op in skipline fan en nei Nederlâns-Ynje.

De situaasje der 't hja yn ferkearden op dizze foto hie alles te krijen mei de omstannichheden en de persoanlike kar dy 't hja tefoaren makken hiene.

Se hiene net in soart op dat momint, mar hiene tenminsten inoar wer, nei 't se lange tiid finzen west wiene.






Jacob wie de âldste. Hij wie ferneamd nei de heit fan syn heit, dy't nei syn heit ferneamd wie, ensafuorthinne...... Minsken fan die generaasjes wiene net sa botte orizjineel yn it jaan fan nammen, manlju joegen harren soan sljochtwei deselde namme dy't se sels hiene. Dochs is it wol in moaie âlde Joadske namme, in   namme fan ien fan de aartsheiten.
Syn eigen heit Sjouke hie de namme kroegen fan de heit fan syn mem, Sjouke Beers Polstra.

Út statistiken soe bliken dwaan dat de âldste út in gesin fakeris mear liederskipskwaliteiten hat as de bern dernei. Dit wie wis sa bij Jacob. Hij wie manager yn de hotelbusiness wylst it grutste part fan syn wurksum bestean en wie der aardich goed yn. Wat syn  loopbaan torpedeard hat wie syn kar foar de NSB.

Hij waard berne op 6 maaie 1901, yn Meppel. Mar krekt as syn broers en suster groeide hij op yn Emmen. Hij hie genôch ûnrêst yn it liif om as jonge feint ôf te setten. Earst gong hij nei de Hotelschool yn Den Haach. Dêrnei gong hij te faren. Dit die hij ferskate jierren, wylst hij wurke yn it skipsrestaurant. Hij hie in goede karriêre, begûn as kelner, en ûntwikkele him ta Chef Hofmeester.
Op ien fan syn reizen mjitte hij syn takomstige frou Frieda, yn Amsterdam yn de haven. Letter kamen hja elkoar wer tsjin yn Nederlâns-Ynje, en besletten om harren te ferloven en ferfolgens te trouen.

Jacob hie it allegear útwurke: earst ferlove, dan noch in pear reizen meitsje, dan it hotelbedriuw fan syn heit en mem yn Emmen oernimme, dy't al wat âlder waarden. Dit wie yn 1932/33. Der waard in nij hús njonken it  hotel boud, ûntwurpen troch syn broer Klaas. Sjoch: de Kolhoop. It hotel sels waard modernisearre.

Yn dy tiid ûntwikkele Jacob sympatieën foar de ideeën fan in sekere Mussert, pommerant fan de Nederlânske nationaal-sosjalisten, de NSB. Der hie in wrâldwide ekonomyske krisis west en der wie grutte earmoed yn it Easten, yn Dútslân. De parlemintêre demokrasy hie hjir gjin oplossing foar, koe de earmoed meikoarten net oplosse.
Mar doe waard yn Dútslân in man keazen, dy't in protte problemen dêr oplosse holp, lykas wurkleazens. Ok, hij wie antisemyt, en fermoarde en terrorisearre elts dy't doarst te wjerakseljen. Hitler wie syn namme.

De NSB woe foarearst net sasear de Dútsers nei Nederlân helje, as wol in Nederlânske ferzje fan dit sukses ûntwikkelje. Neidat de nazis Rotterdam bombardeard hiene, mei in soart deaden ta gefolch, harren macht ynstallearren en letter alle joaden deportearren waard deselde NSB fansels brûkt as in instrumint troch de besetters.
Mar, lykas ús keninginne Beatrix publikelik ferklearre wylst har besyk oan Israel, de tryste konklúzje moat lutsen wurde dat in hele soart minsken yn Nederlân gearwurken mei de nazi's yn dy tiid.
Echte helden, lykas ús omke Klaas, wieren feitlik seldsum.

Dus, Jacob waard in wichtich lid fan dizze beweging. Hij wie ek in prinsipieel man. Doe it iten op de bon kaam, woe hij syn posysje net brûke om mear poarsjes te krijen foar syn gesin as wêr't hja rjocht op hiene. Hij leaude gewoan yn de ideeën fan de beweging wêr't hij himsels mei ferbûn hie. En stapte der nea fanôf.
Hoe hij reagearre doe't syn eigen broer arresteard waard en deasketten, we sille it noait witte. Ik skat sa mar yn, dat hij it botte fertrietlik fûn, mar ek fûn dat syn broer stomme dingen dien hie..
Ik haw der in hiel skoft oer prakkeseard, of't  Jacob syn broer rêden kind hie. Myn konklúzje: ûnder de diktatuer dy doe hearske: nee, dat hie hij net.

De oarloch eindige op 5 maaie 1945, ien dei ear't  Jacob 44 waard. It sil wol net in noflike jierdei west hawwe.
Al gau dernei waarden hij en syn frou arresteard en fêstset. Gjin mins bekroade him om de bern. De skande fan dy dagen. Bern fan kollaborateurs waarden gewoan oan harren lot oerlitten.
Hja fûnen yn earste ynstânsje ûnderdak bij harren beppe Janna en tante Frouwkje. Oant dy ek arresteare waarden. Doe siet it lytse famke Coby op'e doarmatte fan har beppes hús mei har lytse pjuttebruorke fan oardel jier en koe nergens hinne. Hja wist net wêr't heit en mem wiene, begriep de situaasje net, it ienichste dat sij begriep wie dat se straft waard foar eat dêr't se gjin part oan hawn hie.
Sa giest net mei bern om. "Sa giet dat no ienris yn de oarloch", soe in oar sizze, of "tsja, ferfelend". Ik fyn it hertferskuorrend.

Jacob en syn frou sieten in aardich skoft fêst. Se waarden rûch behannele. Eufemistysk útdrukt, net wat men ferwachtsje soe yn in rjochtssteat. Letter, doe it him wat delsetten hie, waard de situaasje ridliker. A.D.Belinfante is hjir yn syn boek "In plaats van bijltjesdag" útfoerich op yngongen.


Jacob fielde him lykwols syn hele libben mis behannele. De inkelde kearen dat ik him mjittte haw, begûn der altiten te klaaien oer "dingen fan in oar standpunt besjen" en oer saken dy fout dien wiene. Ik fûn it doe ûnplezierich om nei lústerjen te moatten en datselde gefoel haw ik der noch altiten bij.
Hij en syn gesin pakten de brokstikken letter wer op. It gesin waard werienige en wenne in hele tiid op in wenboat. Jacob wurke benammen yn it restaurantwezen, gauris yn syn loopbaan troch syn ferline achterfolge. Hij wurke yn "Avifauna", in wol nijsskjirrich fûgelpark, wêr't ek in restaurant bij wie. Yn letter jierren hie hij in hotel yn Den Haach, hotel Hage.
Jacob en Frieda hienen in handikapte dochter, mei in oanberne harsendefekt, dat har geastlike lykas har lichaamlike fermogens negatyf beynfloede. Hij wie in oa sa leave en soarchsume heit foar har, en soarge foar har sa lang as hij it koe. Hja wie in tige entûsjast breidzjer. Hja hat foar mij ek ienris in sjaal breidze, dy't ik lang droegen haw. It wie in leaf famke, hja hiet Hanneke.


It gesin op de wenboat.

Doe it njonkelytsen tiid foar syn pensjoen waard, woe Jacob him mei de frou festigje yn Fryslân, yn Warns. Syn broer Joop hie meiwurke oan it kreeren fan in fersoargingssintrum foar âlderein en dêr woene hja har hinne sette te wenjen. It hyt de Janke Tromp hoeve. Spitigernôch, Frieda ferstoar ear't harren hús klear wie.
Hij gong der allinnich wenjen. Om't hij wol wat op syn jongere broer like, seagen minsken him wol oan foar Joop, dy't  mear as 15 jier in publyk figuer west wie  yn Warns.
Hij troude op 'e nij mei in frou en libbe in jier of wat tegearre mei har yn Warns.
                                                                                                                                                                           













                                                                                                                                                                           
                                                                                                                                                                            Jacob(links) mei syn broer bij it krekt boude
                                                                                                                                                                            fersoargingssintrum foar âlderein yn Warns.

Jacob ferstoar yn1991, yn Warns, in pear hûndert fan it plak dêr't ik berne wie yn 1959. Hij is begroeven op it tsjerkhôf  fan Murns, in gehucht oan 'e Yselmar, njonken syn earste frou.
Harren handikapte famke, dy't ferstoar yn 1995, leit der ek, lykas syn twadde frou.                                                                             







Werom nei it hotel
Nei it famyljeportret