Hennie


De kleur smaragd op dizze pagina is gjin tafal. It symbolisearret Hennie's leafde foar de "Gordel fan Smaragd",   Nederlâns-Ynje.
Hennie hâlde fan it libben dêr, mear as fan it nearzige en wiete klimaat yn syn thúslân Nederlân.

Sels nei de ferskriklike tiid wylst de Japanske besetting en it weromkommen yn Nederlân, woene hja dochs wer werom.

Aardich snel nei de twadde wrâldoarloch gongen hja dus wer nei Ynje, dat doe noch part wie fan it Keninkryk der Nederlannen.
Mar ja, oan it kolonialisme kaam in ein, en de Nederlanners hawwe harren gesach nea wer werom witten te krijen.

De Yndonesyske ûnofhinklikheid waard op 17 augustus 194 útroppen, twa dagen nei't de Japanners har oerjoegen(tank sij de atoombom), mar de Nederlanners lutsen har earst echt werom yn 1949.

Dit betsjutte it definitive werom fan Hennie, syn frou en harren soan Jan nei it kâlde kikkerlantsje bij de Noardsee.  Dochter Christa(17)wie der al earder bleaun nei  WO II. It beslút om de Yndonesië ûnofhinklikheid per 1945(en net per 1949) te erkennen waard earst naam troch de Nederlânske regearing yn 2005.

Hja bouden in nij bestean op yn Mijdrecht, yn de buert fan Rotterdam.

Werom nei syn bernetiid.
Hendrik Jan, sa as hij folút hiet, waard berne as it twadde (libbene) bern fan Sjouke en Janna, yn Meppel yn 1903, wer 't syn mem en syn heit in hotel, kafee en restaurant  runden. Bij syn geboarte wienen der in protte soldaten yn Meppel, omreden fan slimme konflikten mei spoararbeiders. Hja bouden in feestje bij syn op 'e wrâld kommen. Dus, in hertlik wolkom. Hij ferbleau der mar in koarte tiid, want hja ferhuzen nei  Emmen doe't hij omtrint 2 jier âld wie. Dêr groeide hij op, lykas de oaren. Hij hat himsels syn libben lang beskôge as Drint, yn tsjinstelling ta syn heit Sjouke, dy út Fryslân wei wie. Hij hie in hertlike ferhâlding ta syn heit krekt as ta syn mem.

Hennie wie ridlik technysk,  yntelligint ek, mar mear in dogger as bijgelyks syn lytste bruorke Joop de yntellektueel. Hij gong nei de technyske skoalle yn  Emmen, krekt as syn jongere broer Klaas. Hij learde foar smid.
Klaas en hij hiene kunde mei de pleatslike fytsenhannel yn Emmen, hja kroegen âlde ûnderdielen der 't hja har eigen fyts mei bouden. As't se besochten hoe fier of 't se komme koene, foel er meastentiids útelkoar eart se it ein fan de strjitte berikt hiene. Grutte wille fansels.


Krekt as syn broer, gong hij troch mei learen nei de middelbere skoalle. Hij gong in tal jierren nei see, en kombineare sa it wurkjen en studzje.
Dit makke dat hij 'oer de skutting' fan Emmen seach, en soarge derfoar dat hij yn letter jierren ôfsette nei Nederlâns-Ynje, doe in lân fol mooglikheden foar Nederlanners.
Hij hie ferskate wurkplakken as learaar yn de technyske fakken op ferskate eilannen fan it archipel. Intelligent as't er wie, learde hij himsels meardere fan de pleatslike talen, lykas Maleis en Soendanees. Harren dochter Christa waard berne op East-Java. Koart dêrnei hienen se pech: Hennie kroech Tuberkuloaze, krekt as syn broer Joop letter ek kroech. Foar behandeling gongen hja nei Nederlân, wêr't harren soan Jan berne waard. Gelokkich kaam it wer hielendal goed mei Hennie gongen hja werom nei Ynje.


It libben wie der goed, fansels moast der hurd wurke wurden, mar der wiene kânsen genôch en hja hiene help yn en om it hús. Syn frou Stien(bertenamme Christina) wie geastlik net sa sterk, mar hja koe har yn de omstannichheden fan die tiid goed hânhave.




Doe kaam de katastrofe. Earst, yn 1940, doe't de nazis harren túslân binnenfoelen, gebeurde der net in soart yn Nederlâns-Ynje. De Japanners papten oan mei de Dútsers, mar de oanfal op Pearl Harbour soe noch in jier duorje. Hja hiene noch kontakt mei de famylje yn Nederlân, mar der wie net in soart dat hja foar harren dwaan koene.
Yn 1942 kamen de Jappen. It wie ofgryslik. Se begoenen stadich, mar stap foar stap namen de Japanske besetters de Nederlanners alle rjochten en besittingen en setten har allegeare yn kampen.Christa en har mem gongen nei Tjihapit, yn Bandoeng. Jan, 11 jier âld, gong nei in jonkjeskamp earne oars op it eilân Java.
En heit Hennie moast wurkje oan de deadenspoordyk bij Pakan Baroe, op it eilân Sumatra. It wie like slim as de Birma-spoardyk, allinich folle minder bekend. De Japanners wurken it ûnsalige plan fan in spoar oer it eilân út, benammen foar guod, dwers troch de jungle. Ûnder Nederlâns bestjoer hiene Nederlânse yngenieurs de konkluzje lutsen dat dit tefolle libbens kostje soe. Dat koe de Japanners net in sprút skele. Minsken wiene ferfangber yn harren fysje. Dus stoaren rûchwei 80.000 romusha's(Yndonesyske slavenarbeiders) en 8.000 westerlingen(dit wieren Nederlanners, Britten en Austraaljers) troch te min iten en tropyske syktes.
Ien op'e tsien oerlibbe, derûnder Hennie. De hele spoorline is yn syn hele bestean mar ien kear brûkt, om de befrijde gefangenen werom nei de haven te bringen. Dernei  is de jungle der wer oerhinne groeid, krekt as yn  Birma. Hjoed de dei is der amper wat fan werom te finen. En hast gjin minske hat iennige kunde oer de trageedzje dy't him dêr ofspile hat. Núver mar wier.

In Signapore waarden de fjouwer werienige yn 1945.

Se faarden nei Nederlân, kamen oan yn Rotterdam, en fernamen dat:
- Heit Sjouke ferstoarn wie yn 1943
- Broer Klaas deamakke wie troch de Dútse bezetters yn 1944
- Bert as ûntsnapte kriigsgefangene op'e flecht wie
- Joop frij wie, mar dat syn feroardieling foar kollaboraasje deroan kaam
- Alle oaren opsletten wiene yn kamp Westerbork foar kollaboraasje.

Wat in túskomst.

Hennie gong fuortendaliks nei Westerbork om syn mem frij te krijen, en - oh wûnder - dat slagge him. Mar, mei sa'n soatsje as famylje, wie alles wat hij feiteliks woe sa gau mogelik werom nei Ynje gean en syn posysje en goede libben dêr wer op te pakken.

Dus fertrokken Stien, Jan en hij wer. Dochter Christa woe yn Nederlân bliuwe en die de kweekskoalle yn Dordrecht. Se hat nea wer weromwest yn it lân dat nou Yndoneesje hyt. Hja wenne op ferskate plakken, derûnder ek de wenarke fan omke Joop. Om't hja net yn de gelegenheid wie om nei skoalle te gean yn it Jappenkamp, holp die har mei bijspikerjen mei de learstof. Oant Joop útnaaide en de plysje him kaam te sykjen. Hennie wie poer, dwers troch alles hinne, omt syn dochter sa lijd hie yn it jappenkamp, en no te krijen kroech mei sykaksjes en ûnderfregingen fan de plysje yn Nederlân.

"Ik brek Joop de poaten", skynt er lulk sein te hawwen. Jierren letter wie it kontakt mei Joop ridlik. Mar mei Bert, dy't ûnder in oare namme yn Dútslân wenne hat hij nea mear sprutsen......

"Indonesia Merdeka", "Yndonesië frij", wie de slogan fan de frijheidsstriders. En Merdeka waard Yndonesië. Fan 1949 oant en mei 1963 kamen omtrint de  300.000 minsken nei Nederlân. Botwei derút skopt, of troch eigen kar, omt hja net yn in ûnôfhinklik Yndonesië libje woene.
Hennie en syn frou kamen ek. Hja hiene gjin kar, waarden der gewoan útset.

Yn Mijdrecht kroech hij in oanstelling as learaar. Yn dizze neioarlochske jierren holp hij in technyske skoalle op te rjochtsjen. Hennie wie in talenteard man mei liederskipskwaliteiten, dus waard hij letter direkteur. It wie de Maarten van de Vaertschool.
Mij is ferteld dat er goed wie. Goed foar syn learlingen. Wol string, mar dat wie de manier dy't hij fan syn mem meikrigen hie.
Derneist hie hij de soarch foar syn frou Stien, dy't noait hielendal mentaal herstelde fan it jappenkamp.

De ferhâlding fan Hennie syn bruorren en suster tsjinoer wie wat ôfstandelik. Logys, as't men betinkt hoe ferskillend de erfaringen weest wiene. Christa hie op de wenboat bij Joop sitten, oant dy útnaaide.
Hij hie kontakt mei Frouwkje en syn mem. Mei Jacob soms, se wennen net fier bij elkoar út de buert. It ferlies fan har mem yn 1964 wie fertrietlik. Mar it grutste drama wie fansels de tragyske dea fan Frouwkje.
Om't oer Bert's ferfarren formeel neat bekend wie, en Klaas al in hiel skoft dea, hannelen de trije oerbleaune broers it testamint of. Hennie bemoeide him benammen mei de juridyske kant, Jacob en Joop regelen de ferkeap fan de Kolhoop.
De widdo fan Klaas hie ek rjocht op in part. Hennie gong derhinne om it mei har te besprekken. Hja wegere him resolut ta de doar yn, wat begryplik is, mar net terjochte tsjinoer dizze man. Die hele klote oarloch wie ek net syn idee en hij wie lykas sij in slachtoffer, tekend foar it libben. Ik kin mij heel goed begripe dat se myn heit net sjen woe, of omke Jacob, of omke Bert. Hja hiene allegear har rol spile yn de Dútse besetting. Mar dit jilde net foar Hennie. Absolut net.

Hennie hat de leeftiid fan 85 jaar helle, en fersoarge syn geastlik sike frou oant hij it net mear oankoe. Se gong nei in ynstelling yn Den Haach, en hij libbe de lêste jierren fan syn libben allinnich.
Ik leau dat hij in goed, likernôch net hielendal rimpelleas kontakt hie mei syn soan en dochter. Hij wie in leave pake, fertelde ien fan syn pakesizzers mij.

Op 10 jannewaris 1990 ferstoar Hendrik Jan Postma yn Voorhout bij Den Haach. De kears wie opbaarnd. Hij hie in fruchtber libben. Hij wie de fjirde fan de 6 bern Postma dy't ferstoar, de twadde troch in natuerlike oarsaak. Klaas wie deasketten , en Frouwkje die it harsels oan. Bert wie ferstoarn yn 1984 , mar Hennie hie elts kontakt mei him wegere, wist nei alle reken net wêr't hij libbe.
Syn stoflike rêsten waarden kremeard op sneon 13 jannewaris yn "Nieuw Eykenduynen" yn Den Haach.


Hjir is in foto fan him mei syn twa noch libjende broers Jacob en Joop, en ien fan him mei Joop tegearre.

Fan links nei rjochts: Hennie(sittend), Jacob, Joop

Sels as âlde manlju hiene se ornaris ûnienichheid oer it ferline.


 



Werom nei it hotel
Nei it famyljeportret