Frouwkje

Ze was het enige meisje, met 3 broers voor, en 2 na haar. Zal wel apart geweest zijn, opgroeien in zo'n mannenhuishouding. Hoewel ik eigenlijk denk dat moeder Janna  het meeste gezag had in en om het huis en hotel.

Haar artistieke talenten waren al op hele jonge leeftijd duidelijk. Waar Klaas goed in tekenen en ontwerpen was, was haar grote liefde: de muziek. Ze speelde piano en orgel, en niet onverdienstelijk.

Ze had een gelukkige kindertijd, beschermd en geliefd door al haar broers.

Hier zie je een foto van haar als jonge meid. Zoals je ziet, was ze best knap, dus geheid is er wel eens een jongen voor haar gevallen
Maar Frouwkje is nooit getrouwd.

De muziek was haar grote liefde.



Omstreeks de tijd dat bovenstaande foto werd genomen, begon ze het orgel te bespelen tijdens de dienst in de Hervormde kerk in Emmen. Dit heeft ze meer dan 40 jaar lang gedaan. Aanvankelijk was er geen elektrische luchtpomp bij het orgel, dus soms moest haar jonge broertje Joop de voetpedalen van het orgel bedienen zodat het werkte.



Later werd ze  pianolerares. Ze gaf lessen thuis in de Kolhoop. Ook werd ze lerares op een middelbare school in Coevorden.
Ik denk dat ze vrij streng kon zijn als lerares, net als haar moeder thuis. En net als haar broers Hennie en Joop, die beiden in loop van hun levens ook het leraarschap beoefenden.


Ze hield van al haar broers en dat bleef haar leven lang zo.
Dat lijkt nu voor de hand liggend, maar in de turbulente politieke situatie van de 30-er en 40-er jaren liep dit uit op een grote tragedie.

Klaas ging bij het verzet, Jacob bij de Nationaal Socialistische Beweging, Hennie was ver weg in N.O.Indië, Bert schreef zich in bij de Waffen SS, Joop collaboreerde ook na zijn terugkeer uit Zwitserland. Frouwkje bleef bij haar ouders en zorgde voor hen, zorgde voor haar vader toen die ziek werd en stierf in 1943. Met de gevoelige natuur die ze had, was ze ook nog eens helderziend. Toen Klaas was geëxecuteerd, wist ze dit al voordat iemand het haar verteld had.

Waar zij stond in dit alles? Ik heb geen flauw idee. Volgens mijn zusters, plaatste ze zelden of nooit enige opmerking die geïnterpreteerd kon worden als sympathiserend  met het Nationaal Socialisme.
Desondanks werd ze gearresteerd na de oorlog, haar haar werd afgeschoren door 'naoorlogse helden'. Dit was toen gebruikelijk met vrouwen die 'moffenhoer' waren geweest, dus sexuele relaties hadden gehad met Duitse bezetters.
Let wel, Frouwkje heeft dit aardse leven als maagd verlaten. Het was absurd, onrechtvaardig en onvergeeflijk. Arme tante Frouwkje.

Haar moeder en zijn werden al vrij kort daarna weer vrijgelaten. En zoals ik het begrepen heb, hielden de meeste mensen in Emmen geen enkele grief tegen hen.

Toen de zaken wat betijd waren in de 50-er jaren had een zinvol bestaan met haar moeder in Kolhoop.
Frouwkje werd de lieve 'suikeroma' voor de kinderen van haar broers.

De kinderen van Jacob verbleven er allen vaak, zo ook  Hennie's dochter. En ze had een goede relatie met Joop's drie dochters. De oudste dochter van Jacob heeft er zelfs enige jaren gewoond en haar eindexamen in Emmen gedaan.
Ik weet in ieder geval dat mijn jongste zus Sietske een keer met mijn tante naar Sardinië is geweest.




Frouwkje reisde sowiezo veel, door heel Europa. Ze had haar eigen inkomen, geen gezin om voor te zorgen, dus tijd en geld genoeg om dat te doen.
Ze heeft haar hele leven contact gehouden met haar broer Bert die in zelfgekozen verbanning leefde. Ze troffen elkaar minstens eenmaal per jaar, meestal vlak over de grens bij Meppen in Duitsland. Als anderen haar vroegen waar haar broer Bert toch was, was alles wat ze zei: "Hij is ergens veilig". Ook hier gold voor haar,  onafhankelijk van wat hij al of niet gedaan had, ze hield van hem. Ook zijn zoons kenden haar als een aardige liefhebbende tante, terwijl ze niet wisten dat zij ook echt een - biologische - tante van hen was.

Moeder stierf in 1964, Frouwkje bleef alleen achter in de Kolhoop. Ze bleef lesgeven, maar voelde zich best wel eenzaam van tijd tot tijd. Natuurlijk, de kinderen van haar broers groeiden op, en ontwikkelden hun eigen - soms rebelse - opvattingen in de opstandige zestiger jaren. Dus hadden ze minder gemeenschappelijk met hun oude tante. Zo was de tijdgeest.
Ze kreeg arthritis, een ramp voor haar, omdat duidelijk werd dat ze in de nabije toekomst niet meer in staat zou zijn haar geliefde instrument de piano te bespelen.
Nogmaals, arme tante Frouwkje.

Ze werd depressief, voelde zich onrechtvaardig behandeld door sommige mensen. En waarschijnlijk ook door het leven zelf.
Uiteindelijk werden de eenzaamheid en de lichamelijke achteruitgang te veel voor haar om te dragen.


Frouwkje benam zichzelf het leven, door een overdosis te nemen van de verschillende medicijnen die haar waren voorgeschreven.

Dit was overigens niet wat men mij toen vertelde. Dat was namelijk het sprookje, dat ze gestorven was aan de toen wereldwijd heersende Hong Kong griep.

Ze had veel liefde te geven, aan haar ouders, haar broers, haar nichtjes en neefjes. En liefde voor de muziek.

In de ochtend van 8 januari 1970 werd ze dood in haar eigen bed in Emmen aangetroffen.
Hennie, Jacob en Joop waren zo snel mogelijk ter plaatse. Hennie vernam van de dokter wat er echt was gebeurd. De jongens rouwden.

Haar stoffelijke resten werden een paar dagen later gecremeerd in het crematorium in de stad  Groningen. De Kolhoop werd verkocht. En dus, van toen af aan, heeft geen enkele Postma uit deze familie ooit meer in Emmen gewoond.

Terug naar het hotel
Naar het familieportrett