TREINTJE   
Het fietspad langs de kust hebben we te danken aan de het treintje, de ‘Macaron’, dat vroeger langs de kust liep.
Het tracé, de tunnels en de stationnetjes zijn vandaag de dag nog zichtbaar.
Hoe zag het er toen uit? Laten we eens terug gaan naar de 19de eeuw, naar de opkomst van de trein.

Sinds 1857 is er de lijn Paris-Lyon-Marseille, de beroemde P.L.M.-lijn, de ‘Keizerlijke spoorlijn’ met de ‘Train Bleu’ en het schitterende Gare du Lyon in Parijs.  De Middellandse zee wordt hierdoor bereikbaar.

Om de kust van de VAR te ontsluiten is de ‘Train Littoral(de trein langs de kust) belangrijk. Deze trein krijgt als bijnaam de MACARON.
De Pinguely 230T nr 66 in het station van
Toulon Sud-France in de jaren 1941-1943.
Dit is een zelfde stoomlocomotief  als op bovenstaand schilderij.

In gebruik genomen in 1906.
Gewicht rijklaar 36,8 ton.
Opslag voor water 4500 ltr, voor steenkool 1,2 ton.
Station in Cavalière anno ca. 1890.
Het zijspoor links is voor het bijvullen met water van de stoomketel van de locomotief.
Niet op de foto te zien, maar aan die kant staat het ronde gebouw met waterreservoir.
Dit zogenoemde Chateau d’eau is nu in gebruik als toeristen bureau. Zie ook hieronder.

Hyppolite Adam is een stuwende kracht bij de realisering van deze spoorlijn.
Hij zorgt ervoor dat er in Cavalière een station wordt gebouwd. Dit geeft een grote stimulans aan de ontwikkeling van Cavalière.
Hij heeft op Le Layet veel grond in eigendom en heeft daar ook een résidentie.
Hij is bankier in Boulogne-sur-Mer.
                                          Station in Cavalière
     Voor het station is nu een jeu de boules baan.

  Het bovenste plaatje is 120 jaar terug in de tijd !!
Het station in Pradet.
Goed te zien is het ronde gebouw met daarop het waterreservoir. Of op z’n Frans het ‘Chateau d’eau’.
Dit water dient om de stoomketel van de locomotief bij te vullen.

Een zelfde installatie was er ook in Cavalière.
Op onderstaande foto het huidige ronde gebouw in Cavalière, waarop het waterreservoir heeft gestaan.
                    Het ‘Chateau d’eau’ in Cavalière.
       Gelegen tegenover het voormalige station.
                  Nu in gebruik als toeristen bureau.
Het station van Le Lavandou.
De Macaron was heel belangrijk voor het toerisme in Le Lavandou. Getuige de mooie naam van het pleintje voor het stationnetje.
Door deze spoorlijn langs de Middellandse Zee in de Var ontdekken de mensen deze prachtige kuststreek. De mensen gaan er hun vakantie doorbrengen. Het toerisme ontwikkelt zich.
Ook ontdekken gefortuneerde families de toen nog ongerepte kuststreek. Zo laten b.v. de families Adam (Rijk Bankier, Le Layet) en Royce (auto Rolls-Royce, Rayol-Canadel) er hun vakantie-résidenties bouwen.

Er zijn echter ook tegenslagen. Het spoor lijdt schade door overstromingen. De exploitatie wordt bemoeilijkt door de oorlog van 14-18 en de crisis-jaren 1930.

Toch is de lijn een succes. Van 1890 rijden de stoomtreinen tussen Hyères en Saint-Raphaël. En vanaf 1905 tussen Toulon en Saint-Raphaël. Drie maal per dag heen en weer. Deze stoomtreinen doen er 5 tot 7 uur over.
Vanaf 1935 wordt er gereden met dieseltreinen. Deze rijden veel sneller. Ze leggen nu het traject af in 2 u 40 min, bijna 40 km/u. Het is een groot succes. Er komen 3x zoveel reizigers.

In 1939 zijn er plannen om het spoor door te trekken van Toulon naar Marseille voor aansluiting op de P.L.M.-lijn.  
Maar ..... dan komt de oorlog !
Deze is fataal voor de spoorlijn. Het spoor raakt in slechte toestand, mede door de bombardementen. (zie ‘bevrijding’).
De spoorlijn wordt gesloten in 1948.
De naam MACARON
Er waren meerdere spoorlijnen in de Provence.
De officiële naam is ‘Train des Pignes’.
De trein op de spoorlijn langs de kust van de VAR heeft echter verschillende bijnamen :  Macaron, Mascaroun, Tortillard.

Waar komt de naam Macaron vandaan ?
De macaron is een lekker provençaals koekje.
Op het station in Toulon verkoopt een banketbakker deze lekkernij en hij roept steeds : Macaron ........ macaron ........ macaron!

Een andere verklaring is dat de stoomtrein door de rook van de kolen nogal wat vervuiling geeft, waardoor de passagiers zwart worden. In het provençaals zegt men : “le train est un mascaroun”! Dwz ‘il nous mascare’, ‘hij geeft ons zwarte gezichten’. Dit is verbasterd naar ‘le mascaron’ en vervolgens ‘le macaron’.
Povencaalse Macarons
De stoomlocomotief op het schilderij is de Pinguely 230T nr 64.

De waterkisten zijn groen met rode strepen.
De ketel, dak en cabine zijn zwart.
De dwarsbalk met stootbuffers zijn rood.
De wagen achter de locomotief is groen.
De spoorlijn ‘La ligne du littoral varois’ loopt van Toulon naar Saint Raphaël, voor het grootste deel langs de kust.
De lengte is 110 km en bestaat uit één smalspoor.

Het traject Saint-Raphaël naar Hyères is klaar in 1890. De gehele lijn tot Toulon is klaar in 1905.

Men heeft 7 jaar gewerkt aan de aanleg van de spoorlijn.
Het station van Cavalaire sur Mer.
Het station van Cavalaire-sur-Mer van vandaag.

De bestrating is zo aangelegd dat herinnerd wordt aan de vroegere spoorlijn.
Overdekte bankjes als beschutting tegen de zon in de vorm van een treinwagon bij het station in Cavalaire-sur-Mer.
Het werk is zwaar.
Voor het uithakken van de  tunnels had men slechts handgereedschap, zoals beitel en hamer.

De spoorlijn heeft 3 tunnels:
- -  Cavalière bij Le layet, lengte 160 m;
- -  Rayol, lengte 60 m;
- -  Cavalaire-sur-Mer bij de Col du Dattier,
      lengte 360 m.

De tunnels zijn favoriet bij ‘les amoureux’ in de trein !
Spoorwegarbeiders bij Cavalière, anno ca. 1888.
Ze komen meestal uit Italië of Noord Afrika.

Ze leven in zeer erbarmelijke omstandigheden.

Daar waar ze werken waarschuwt de veldwachter de bewoners om goed op te letten op hun kippen en ....... .......hun dochters !
  Oude handbeitel.  
Op dit schilderij zie je de ‘train littoral’. Hij komt uit Toulon en rijdt op het traject tussen San Salvador en l’Almanarre, vlak voordat hij arriveert in Hyères.
Het landschap is magnifiek met het provençaalse licht, de pins parasols, de aloë’s en de turkoois blauwe zee.

Bovenstaand schilderij is gemaakt door Paul Léveré (1875-1949). Hij is de officiële kunstschilder van de Marine in Toulon.
Het schilderij is groot, nl. ca 5 x 1,5 m. Het hing in de hal van het Gare du Sud France in Toulon. Dit station is in de oorlog vernield door bombardementen in 1944. Gelukkig kon dit doek op het nippertje worden gered door les Amis du Vieux Toulon. Momenteel hangt het in het Musée du Vieux Toulon.
Een 2de klasse reizigerswagon.
De zijkanten zijn bruinrood en het dak is zwart.  
Op zijkant het logo CP van de spoormaarschappij ‘Chemins de fer de la Provence’.

Deze wagon heeft een draaistel en een houten carosserie. Hij is gebouwd in 1892.
Hij rijdt nog steeds op de nu nog bestaande lijn Nice-Digne, bekend onder naam ‘Train des Pignes’.
Een spoorwegovergang bij Aiguebelle-plage.
De dame met vlag waarschuwt als de trein nadert.
De Macaron bij St Clair.

Men ziet de Pins Parasols en maison Marmier.
   Het huidige busstation in Le Lavandou.                              
                 Vroeger was dit het treinstation.
De stoomtrein is langzaam, vooral bergop.
Men grapt dat als men op de helling van San Salvadour voorin uitstapt, men rustig z’n behoefte kan doen en daarna achterin weer kan instappen.
Contact: raglan@live.nl
De spoorrails is zichtbaar in de bestrating, zowel bij het voormalige station, als bij de abri.

Dit alles om de herinnering levendig te houden aan 58 jaar spoorgeschiedenis (1890 - 1948).
Toen en nu