Dwergplaneten
|
|
| Pluto |
Wat zijn dwergplaneten?
Een dwergplaneet is een categorie van planeetachtige hemellichamen.
Ze hangt samen met de definitie van planeet die sinds 24 augustus 2006
wordt gehanteerd door de Internationale Astronomische Unie (IAU). De benaming
dwergplaneet is geïntroduceerd om planeetachtige objecten te benoemen die door
astronomen vanwege hun grootte niet als planeet gezien worden. Hoewel de naam
niet toevallig gekozen is, kan men een dwergplaneet dus niet als planeet zien.
Volgens de definitie van het IAU-congres zijn dwergplaneten hemellichamen die
- In een baan rond de zon draaien en geen energie produceren door kernfusie (in tegenstelling tot sterren),
- Genoeg massa hebben zodat ze door hun eigen zwaartekracht (bijna) bolvormig geworden zijn en dus in hydrostatisch evenwicht zijn (in tegenstelling tot kleinere planetoïden),
- Geen maan zijn van een andere planeet
- De baan van een dwergplaneet is niet vrijgemaakt (schoongeveegd) van andere objecten.
Deze laatste voorwaarde maakt het verschil tussen onze klassieke planeten en dwergplaneten. Pluto, Eris, Makemake, Haumea en Ceres zijn lichamen die onder deze nieuwe categorie vallen.
Plutoïden, plutonen of dwergplaneten ?
Sommige andere planetoïden zijn ook (bijna) bolvormig en zouden ook
voldoen aan de nieuwe IAU-criteria:
Vesta, Pallas en Hygiea. Net als Ceres werden ze van hun ontdekking
tot de late jaren 1850 aangezien voor planeten. In de verre gebieden
van ons zonnestelsel staat een negental objecten die mogelijk
dwergplaneetstatus kunnen krijgen als aangetoond kan worden dat ze
door hun eigen zwaartekracht bolvormig geworden zijn. Onder deze
objecten vallen onder andere Quaoar en Orcus. In 2006 is voorgesteld
om dergelijke dwergplaneten plutonen te noemen, maar dit voorstel werd
niet overgenomen door de IAU. In 2008 werd besloten deze
dwergplaneten plutoïden te noemen.
