beheerprogramma's

2.1.1 werking en functies van besturingssystemen

Het besturingssysteem zorgt ervoor dat de software met de hardware kan communiceren. Er zijn verschillende soorten besturingssystemen.

Het besturingssysteem of operating system, vaak afgekort tot OS, is verantwoordelijk voor de communicatie van de software met de hardware. Het besturingssysteem zet gegevens, die van de applicaties vandaan komen, om in gegevens die je door randapparaten kunt laten verwerken. Ook zorgt het besturingssysteem voor de communicatie tussen de onderdelen van computers.

Tijdens het opstarten van je computer wordt het besturingssysteem in het interne geheugen geladen. Hier maken de applicatieprogramma’s gebruik van bij alle taken die ze moeten uitvoeren. Deze moeten dan ook afgestemd zijn op het desbetreffende besturingssysteem om hierop te kunnen werken.

Functies van besturingssystemen
Je kunt de functies van besturingssystemen in drie taakgebieden indelen.
  1. Beheer van hulpbronnen.
    Hierbij moet je denken aan het beheer en gebruik van hardwareonderdelen en geheugen. Voor deze taak heeft het besturingssysteem een paar afzonderlijke programma’s, waar je normaal gesproken niet mee in aanraking komt.
  2. Bestandsbeheer.
    dit is het beheer van data-en programma bestanden. Hierbij gebruik je ook een paar aparte programma’s om bijvoorbeeld gegevens te verwijderen of het benaderen van gegevens.
  3. Taakbeheer
    De programma’s voor taakbeheer regelen de juiste uitvoering van de verschillende taken van de computer. Zoals het starten van een programma en het multitasking. Voor het multitasking zorgen programma’s van taakbeheer ervoor dat de CPU zijn aandacht eerlijk verdeelt.
Driver
De driver zorgt ervoor dat deze taken uitgevoerd kunnen worden. Het is een stukje software dat de schakel vormt tussen het besturingssysteem en een randapparaat. De driver zorgt ervoor dat het besturingssysteem de hardware kan aansturen.

Er zijn verschillende drivers ingebouwd in een besturingssysteem. Als een aangesloten apparaat niet herkend word kan je een nieuwe driver downloaden.

 

2.1.2 Soorten besturingssystemen voor de pc

hier zie je een paar besturingssystemen.

2.1.3 Microsoft Windows

De eerste pc’s beschikten over besturingsystemen dat opdrachtgestuurd was. Elke typfout leidde tot een foutmelding.

MS-DOS is in de jaren zeventig ontwikkeld door Bill Gates en zijn collega’s. MS-DOS werd de basis voor Microsoft. Het was dus het opdrachtgestuurde besturingssysteem dat op de meeste pc’s gebruikt werd. Het werd vriendelijker gemaakt door een grafische gebruikersinterface toe te voegen. Deze noemde ze Windows. Dit waren dus geen los staande besturingssystemen maar het waren grafische schillen rond MS-DOS.
Versies van Windows
In 1995 kwam Microsoft met Windows 95. Dit was de eerste versie die je op een “leeg” systeem kon installeren. Dit wil niet zeggen dat MS-DOS daarmee verdween. Bij Windows 95 en ook bij de latere versies Windows 98 en Windows Me kreeg je een uitgeklede versie van MS-DOS. Dit was om twee redenen nodig.
  1. veel software werkte met DOS maar niet met Windows
  2. als Windows het niet meer deed. Werkte DOS het vaak nog wel.
Bureaublad
Windows gebruikt een grafische gebruikersinterface hierbij spelen knoppen en pictogrammen een rol. Het beginscherm van winsows is ook het bureaublad. Hierop kan je snel pictogrammen vinden waarmee je toepassingsprogramma’s kunt starten. Deze pictogrammen noem j eook wel snelkoppelingen.

Op het beginscherm staat ook onder andere de knop Start. Hiermee kun allerlei functies van de computer starten en de computer afsluiten. Het besturingssysteem zorgt voor een softwareplatform. Deze software moet eerst zijn geschreven voor een bepaald besturingssysteem. Dus de keuze welk besturingssysteem je kiest bepaalt ook welke programma’s je wel en niet kan gebruiken.
Windows Verkenner
Het communiceren met het besturingssysteem gebeurt via Windows Verkenner. Met de Verkenner kun je bestanden en mappen verplaatsen, kopiëren, verwijderen en bekijken.

2.1.4 Besturingssystemen voor netwerken, mainframes minicomputer

Het kenmerk van een mainframe, minicomputer en netwerk is dat er meerdere gebruikers tegelijkertijd op kunnen werken. Dit stelt natuurlijk speciale eisen aan het besturingssysteem, bij zowel hulpbronnenbeheer als bestandsbeheer en taakbeheer.

De volgende termen zijn hierbij belangrijk om te weten.
Multi-user
Hierbij kunnen twee of meer gebruikers tegelijkertijd de computer gebruiken. Sommige besturingssystemen kunnen honderden of duizenden gebruikers tegelijkertijd van dienst zijn.
Multiprocessing
Dit wil zeggen dat één programma op hetzelfde moment op meerdere processors kan werken. Hierdoor kan parallelle verwerking plaatsvinden.
Multithreading
Een thread is een onderdeel van een programma dat je zelfstandig kunt uitvoeren. Bij Multithreading kun je dus meerdere threads gelijktijdig uitvoeren.

Enkele besturingssystemen die je bij multi-user systemen kunt tegenkomen zijn:

2.1.5 UNIX

Dit is een multitasking besturingssysteem dat aan het begin van de jaren zeventig werd ontwikkeld door Bell Labs. Het doel was om een klein, flexibel systeem te ontwikkelen dat veel gebruikt zou worden door programmeurs.

Niet gebruikersvriendelijk
Je kunt merken aan dit programma dat het voor een andere doel groep is gemaakt dan Windows. De bediening vind plaats met vreemde opdrachten. Om het besturingssysteem iets gebruiksvriendelijker te maken is er een grafische gebruikersinterface ontwikkeld voor UNIX: X Window.

Met broncode beschikbaar
Het bijzondere aan UNIX is dat het voor lange tijd in de vorm van een broncode beschikbaar is gesteld. Iedereen kon er zo mee werken en hun eigen stijl erbij toevoegen. Hierdoor ontstonden er verschillende versies van UNIX.

Door zijn open source karakter, kracht en stabiliteit is UNIX een belangrijk besturingssysteem geworden.

2.1.6 Linux

In 1991 werd op internet een freeware beschikbaar gesteld. De voorwaarde hierbij was wel dat anderen de gewijzigde code ook weer via internet beschikbaar zouden stellen.

Op deze manier heeft Linux zich ontwikkeld tot een betrouwbaar besturingssysteem voor pc’s en netwerken. Steeds meer mensen gaan het gebruiken maar toch twijfelen sommige mensen nog aan het feit dat hybisten dit systeem hebben gemaakt.

Doordat de ontwikkeling van Linux de afgelopen jaren verschillende richtingen zijn uitgegaan bestaan er verschillende ditsributies van Linux zoals SuSE, RedHat, Debian, Mandriva, Ubuntu.
Windows Server
In 1993 lanceerde Windows nog een ander besturingssysteem. Windows NT was speciaal bedoeld voor lokale netwerken.
Ontwikkeling Windows Server
In de loop van de jaren zijn telkens nieuwe versies van deze servervariant van Windows op de markt gekomen. Dit zijn de ontwikkeling op dit gebied vanaf Windows NT: