Spionage

Door middel van bepaalde methodes probeert men gegevens te stelen van een computergebruiker die vervolgens gebruikt worden voor eigen doel of worden doorverkocht. Hieronder worden enkele vormen van spionage beschreven.

Spyware

Spyware is de naam voor computerprogramma's (of delen daarvan) die informatie vergaren over een computergebruiker en deze doorsturen naar een externe partij. Het doel van spyware is meestal om geld te verdienen. De term komt van het Engelse woord spy, dat spion betekent, en het achtervoegsel ware, dat aangeeft dat het om software gaat.

De opkomst van spyware is mede het gevolg van het illegaal kopiëren van software. De programmamakers zoeken, nu ze minder inkomsten uit verkopen halen, naar andere manieren om geld te verdienen. Het toevoegen van spyware aan een programma is een manier. Zo zijn er bijvoorbeeld twee versies van het peer-to-peerprogramma Kazaa: de ene kost geld, de andere bevat spyware. Naast deze commerciële vorm van spyware bestaat er ook een vorm met meer criminele doeleinden.

Meestal weten gebruikers niet van de spywarefunctie van een programma. Er zijn echter varianten waarbij gebruikers wel over de spywarefunctionaliteiten ingelicht worden. Vaak vindt dit dan op een listige wijze in de algemene voorwaarden plaats. Detectieprogramma's kunnen gebruikt worden om de spyware na installatie te ontdekken en eventueel te verwijderen. Deze werking is anders dan bij virusscanners. Deze voorkomen namelijk installatie van ongewenste programma's. Men moet wel opletten voor slechte, valse en malafide spyware-detectieprogramma's. Een aantal van die programma's werkt slecht, of probeert de gebruiker aan te zetten tot het kopen van een betaalde variant, door middel van het geven van valse positieven, of door zelf spyware of adware te installeren. Een goed beeld wordt gegeven door deze lijst.

In de laatste jaren is spyware een van de grootste gevaren geworden voor computers waarop Microsoft Windows gebruikt wordt. Dit geldt speciaal voor gebruikers van Internet Explorer, vanwege de nauwe integratie van deze browser met het Windows-besturingssysteem.

Spyware in vergelijking met virussen

Spywareprogramma's lijken in zekere zin op computervirussen. Beide worden geďnstalleerd zonder dat de gebruiker er iets van weet en beide hebben nadelige gevolgen voor de gebruiker. Ook veroorzaken beide vaak instabiliteit van het besturingssysteem. Maar er zijn toch wat verschillen.

Een virus kopieert zichzelf: het zal proberen andere computers te infecteren. Spyware kopieert zichzelf in het algemeen niet. Virussen verspreiden zichzelf (met hulp van computergebruikers die onvoorzichtig met hun computer omgaan) op een zo onopvallend mogelijke manier om maar niet ontdekt te worden. Spyware wordt verspreid door programma's juist duidelijk aan te prijzen, zodat ze door onwetende gebruikers worden uitgevoerd.

Spyware installeert zichzelf op zo'n manier dat het steeds meestart als de computer gestart wordt, waarbij het processortijd en geheugen gebruikt en het systeem instabiel kan maken.

Spywareprogramma's kunnen bijvoorbeeld bijhouden welke websites er worden bezocht, welke e-mails worden verstuurd, welke programma's geďnstalleerd zijn, enzovoort. Het kan in virussen zitten, maar meestal zit het bijgeleverd bij bepaalde programma's. Ook bepaalde cookies kunnen als spyware worden beschouwd: iemands surfgedrag over diverse websites kan worden getraceerd als de reclamebanners op die diverse websites vanuit één centrale server worden verzorgd.

Key loggers

Een keylogger is een stuk software of hardware dat bijhoudt welke toetsen de gebruiker van de computer waarop het is geďnstalleerd indrukt. Deze data kan verstuurd worden naar een centrale computer, waardoor wachtwoorden te achterhalen zijn, maar er zijn ook legitieme toepassingen: wanneer een keylogger elke toets die ingedrukt wordt naar de harde schijf wegschrijft kan werk dat door een computercrash verloren gaat teruggehaald worden. Ook is het mogelijk een apparaatje te gebruiken waarin de toetsenbordkabel gaat, en daarna het apparaatje in de computer te steken, vervolgens onthoudt het apparaatje in zijn flashgeheugen welke toetsen zijn ingedrukt.

Keyloggers vormen vooral een gevaar als je op een vreemde computer werkt. Als je je eigen PC goed onderhoudt, en regelmatig op spyware controleert, dan heb je weinig te vrezen. Je weet echter niet welke software er allemaal geďnstalleerd staat op bv. een computer in een internet-café in het buitenland. Zorg daarom dat je zo weinig mogelijk vertrouwelijke informatie intikt op zo'n vreemde computer, en als je je mail controleert op zo'n PC, verander dan achteraf als je weer op een vertrouwde computer bent je wachtwoord.

Beheer op afstand

Bij beheer op afstand is het voor kwaadwillende gebruikers mogelijk om de controle van een systeem over te nemen. De kans dat dit gebeurt is over het algemeen groter bij een webserver dan bij een pc. De gebruiker heeft dan volledig beheer over een computer en kan dan bijvoorbeeld bestanden verwijderen en gegevens stelen en bekijken.