Mentaal model: ‘hoe werkt het’?
Het verschil tussen het bladeren op een website en het bladeren in een boek is het verschil in 'mentaal model': de innerlijke weergave die een bezoeker (van een website) of een lezer (van een boek) gebruikt bij het 'bedienen' van een product. Waar een lezer van een boek kan terugvallen op eeuwenoude conventies, zijn die conventies voor het web nog sterk in ontwikkeling. Uiteindelijk zal de 'onwennigheid' steeds meer afnemen, maar het is wel iets om rekening mee te houden bij het aanbieden van navigatiekeuzes.Verwachting en terugkoppeling: waarheen, waarvoor?
Webbezoekers bladeren steeds vaker doelgericht. Hun bladergedrag kan daarom gezien worden als een continue wisselwerking tussen twee principes: de verwachting die zij hebben (vóór een muisklik) en terugkoppeling die de site geeft (na een muisklik).| Terugkoppeling | Verwachting | |
| zit ik op het goede spoor? |  |
waar staat het antwoord op mijn zoekvraag? |
| waar ben ik terechtgekomen? | waar zou ik komen als ik hier op klik? |
Vóór elke handeling bestaat er een verwachting bij de bezoeker. Aan het begin van een bladersessie zal die verwachting vaak zijn, het antwoord te krijgen op een zoekvraag. De behoefte aan terugkoppeling is een proces dat zich vaak onbewust afspeelt, met name bij ervaren bezoekers. Meestal uit de behoefte aan terugkoppeling zich alleen wanneer een website zich onverwacht gedraagt ('Wat gebeurt er nu? Dit wil ik helemaal niet!'). Daarom moet navigatie aanhaken bij het verwachtingspatroon van bezoekers. Enerzijds betekent dat het aanbieden van een voorspelbare navigatiestructuur, anderzijds betekent dat accurate terugkoppeling die verrassing moet voorkomen ná het volgen van een hyperlink.
Klikstroom: meerdere wegen naar Rome
Webontwerpers willen bezoekers meestal 'begeleiden' langs een gewenste volgorde van bladeren: een zogenoemde klikstroom. Vaak zijn er allerlei klikstromen mogelijk binnen één website:- De hiërarchische klikstroom volgt 'braaf' de webstructuur.
- De zoekmachineklikstroom biedt een snelle weg naar de bestemming.
- De ad-hocklikstroom biedt een snel tussendoortje naar het laatste nieuws of een actuele aanbieding.
- De procedureklikstroom: een vaste klikstroom, bijvoorbeeld in een bestelprocedure ('Stap 1 van 5').