wp31e89fb1_0f.jpg
wp22da946f_0f.jpg

Magnum Incendium Romae

Woordenlijst

 

Retorica

Retorica is het Griekse woord voor spreker, leraar. Het staat voor de welsprekendheid, of wel de woordkunst: een studierichting die leerlingen leert effectief te spreken en te schrijven en de leerlingen de kunst van het overtuigen leert. De studie was vooral in het oude Griekenland een belangrijke vaardigheid die van levensbelang was in de politiek en de rechtspraak. Vrijwel iedere zoon van een welvarende familie volgde deze studie en ook bekende filosofen zoals Aristoteles studeerden de retorica.

Tegenwoordig is deze studie onder de naam woordkunst nog steeds te volgen in Vlaardingen.

 

Gnaius Julius Agricola

Gnaius Julius Agricola werd geboren op 13 juli 40 (na Christus) in Fréjus. Hij was een Romeinse generaal en van 70 tot 74 de legerleider van het twintigste legioen in Brittannia (Groot-Brittannië). In 77 was Agricola consul en na dit ambt werd hij benoemd tot gouverneur van Brittannia.

Tijdens zijn gouverneurschap breidde Agricola de macht van Rome sterk uit, want hij veroverde ten eerste in het jaar 78 Noord-Wales en Anglesey (een eiland aan dewp32237dab_0f.jpg noordwestkust van Wales) om vervolgens het zuiden van Schotland in 80 te veroveren, hij bouwde een lijn van forten tussen de riviermondingen Firth of Forth en de Firth of Clyde. Rond 84 versloeg Agricola de Caledoniërs bij Bennachie (in het Aberdeenshire) en breidde het Rijk nog verder uit.

Hoewel Agricola goede zaken deed in Brittannia werd hij in 84 toch teruggeroepen door Domitianus, toentertijd keizer. Agricola verdween naar de achtergrond en overleed op 23 augustus 93.

Tacitus heeft voornamelijk gezorgd voor de bekendheid van Agricola, hij beschreef namelijk het leven van Agricola namelijk in één van zijn eerste literaire werken.

 

Senaat

De Senaat was een raad van oude mannen en het hoogste bestuurscollege in het oude Rome. De leden waren rijke en aanzienlijke personen, patriciërs, met een minimale leeftijd van 27 (in 180 voor Christus besloten).

Het aantal leden was op zijn minst 100 en op zijn maximum op de 1000 leden, maar keizer Augustus herstelde dit aantal rond 50 voor Christus naar 600 leden. Dit aantal is daarna gelijk gebleven.

De Senaat hielp het staatshoofd met het nemen van besluiten en het maken van wetten.

 

Cursus honorum

De cursus honorum is een loopbaan van ereambten die volbracht dienden te worden om consul te worden. In principe mocht iedereen deze honores vervullen, alleen moest men ze zelf betalen, waardoor alleen aanzienlijke rijke Romeinen in staat waren de cursus honorum te bedrijven. Meestal voltooiden de kandidaten eerst een opleiding tot redenaar en advocaat,  om vervolgens aan de cursus te beginnen. Ten eerste moest je het ambt van quaestor voltooien, dit hield in dat je inkomsten en uitgaven moest beheren te Rome, in een provincie of bij een legioen.

Daarna moet je het ambt van aediles afleggen. De aediles zijn te vergelijken met wethouders. Hun ambtsterrein bestond uit uiteenlopende onderwerpen zoals: brandweer, politie, markten of voedselvoorzieningen.

Het derde ambt in de cursus is praetor, dit waren rechters bij juridische problemen.

Ten slotte was er het ambt van consul, het vierde en laatste ambt van de cursus honorum. Dit ambt omvatte het dagelijks besturen van Rome.

Na het voltooien van deze vier ambten, was het mogelijk om gouverneur te worden van een provincie als zijnde een gouden handdruk. Hierin werd al het geld dubbel en dwars terug verdiend wat aan de cursus was uitgegeven.

 

Titus Flavius Domitianus

Deze wordt 24 oktober 54 in Rome geboren als tweede en jongste zoon van keizer Vespasianus en zijn vrouw Flavia Domitilla. Als zij vader in 69 tot keizer wordt uitgeroepen, voert hij op dat moment strijd in Judea en vertrekt zijn jongste zoon voor hem naar Rome terwijl de oudere broer van Domitianus, Titus, de strijd voorzet. In Rome treedt Domitianus op als plaatsvervanger van zijn vader. In de daarop volgende jaren is hij diverse malen consul en vervult hij het ambt van priester. Na de dood van vader Vespasianus volgt de oudere broer van Domitianus, Titus, de troon op. Nog in datzelfde jaar, in juni 79, benoemt Titus zijn jongere broer als zijn opvolger. Twee jaar later, in 81, komt Titus te overlijden en wordt Domitianus door het senaat als rechtmatige opvolger erkend.

Bij de senaat is hij niet erg gewild, daarentegen is hij wel een kundig beheerder en bevelhebber van het leger. Domitianus zorgt dat de schatkist weer gevuld wordt en boekt een aantal belangrijke overwinningen, zoals de overwinning op de Daciërs.

Domitianus wordt in 96 vernoord bij een samenzwering in zijn paleis waarbij zijn ex-vrouw Domitia betrokken bij zijn. Domitianus wordt na zijn dood gehaat onder de adel en de priesterstand. Zijn naam moest overal uitgewist worden en alle beelden, schilderijen en inscripties met betrekking tot zijn persoon moesten vernietigd worden. Met zijn dood komt er een eind aan de Flavische dynastie. De opvolger van Domitianus wordt de oudere senator Nerva.

 

Flavii

De Flavii, wat in het latijn blond betekent, was een rijke Romeinse familie, die tot de patriciërs (de bovenste laag van de samenleving) behoorden. Ze brachten tussen het jaar 69 en 96 drie keizers naar voren, namelijk Vespasianus, Titus en Domitianus

 

Vergilius(Mantua, 15 oktober 70 v. Chr. – Brindisi, 21 september 19 v. Chr.)

Hij was een Romeinse dichter. Zijn bekendste werk was de Aeneis, het grote heldendicht waarin de grootheid van Rome en het verleden van Rome in worden bezongen. Dit werk moest net zo beroemd worden als de Ilias en de Odyssee van Homerus.

 

Livius

Volledige naam: Titus Livius(59 v. Chr. – 17 n. Chr.). Hij was een beroemde Romeinse geschiedschrijver uit de tijd van Augustus. Hij schreef over de algemene geschiedenis van Rome vanaf diens stichting in 753 v. Chr.

 

Marcus Terentius Varro(116 v. Chr. – 27 v. Chr.)

Beter bekend als Varro Reatinus om hem zo te onderscheiden van zijn tijdsgenoot Varro Atacinus. Hij was een Romeinse wetenschapper en schrijver. Varro’s familie behoorde tot de equites. Hij wordt beschouwd als een van de grootste Romeinse wetenschappers.

 

Aeneas

Mythologische Trojaanse held. Hij is de zoon van de godin Aphrodite en een sterfelijk man Anchises is zijn vader. Hij is dus een halfgod, maar heeft geen bovenmenselijke krachten. Aeneas wordt door Homerus geïntroduceerd als de leider van de Dardaniërs. Daarnaast is hij de hoofdfiguur in de epos Aeneis van Vergilius.

 

Rhea Silvia

Dit was een Romeinse mythologische figuur ook wel Ilia genoemd en dochter van Numitor. Door haar oom Amulius werd zij een Vestaalse maagd, zodat zij kinderloos zou sterven.

 

Stesichorus van Humnera(640 v. Chr. – 555 v. Chr.)

Hij was een Griekse lierdichter uit de archaïsche periode (7e en 6e eeuw v. Chr.) Zijn eigen naam was Teisias. Hij woonde in Zuid-Italië aan de noordkust van Sicilië. In zijn gedichten behandelde hij epische thema’s zoals Trojaanse sagen.

 

Roma

Een Romeinse mythologische figuur, de verpersoonlijking van de stad Rome, die als godin werd vereerd.

 

Dionysius van Halicarnassus(60 v. Chr. – 7. v. Chr.)  

Dit was een Griekstalige Romeinse auteur uit de eerste eeuw v. Chr. Hij werkte vanaf het jaar 30 v. Chr. in de hoogste politieke en culturele kringen.

 

Lucius Iunius Brutus

Volgens de Romeinse overlevering was hij één van de twee eerste consuls van het Romeinse Republiek. Hij was de zoon van Tarquinia, de zus van koning Tarquinius Superbus. Hij had de naam Brutus (domoor), omdat hij deed alsof hij achterlijk was, ter zelfverdediging, aangezien zijn oom Tarquinius een wrede man was.

 

Lex Frumentaria

Dit was een wet die ervoor zorgde dat de maandelijkse graanvoorraden tegen een verlaagde prijs aan de plebejers beschikbaar werd gesteld. Een nadeel hiervan was dat het behoeftige volk naar de stad stroomde, waardoor de staatskas zwaar werd belast.

 

Lex Iudiciaria

De lex iudiciaria was de naam die werd gegeven aan een aantal wetten in het oude Rome, die de werking van rechters en rechtbanken (iudices) moesten regelen

 

Sulla (138 v. Chr. – 78 v.Chr.)

Volledige naam: Lucius Cornelius Sulla felix. Hij was een Romeinse generaal en politicus. Zijn bijnaam felix (gelukkige), dankte hij aan zijn geluk in de strijd. Sulla kwam uit een verarmde patricische familie.

 

Pompeius

Volledige naam: Gnaeus Pompeius Magnus (Rome, 29 september 106 v. Chr. – Egypte, 29 september 48 v. Chr.). Deze was de zoon van de zeer rijke Romein Gnaeus Pompeius Strabo en de politiek tegenstander van Gaius Julius Caesar. Hij begon zijn carrière al op jeugdige leeftijd en kreeg na zijn vele overwinningen de eretitel Magnus (de Grote).

 

Julius Caesar

Volledige naam : Gaius Julius Caesar (Rome, 13 juli 100 v. Chr. – Rome, 15 maart 44 v. Chr.). Gaius Julius Caesar was de zoon van Gaius Julius Caesar Strabo en Aurelia Cotta. Julius Caesar was een Romeins politicus en wordt gezien als een van de machtigste mannen van zijn tijd en had jarenlang de politieke macht in Rome.

 

Crassus (112 v. Chr. – 53 v. Chr.)

Hij was een belangrijk Romeins politicus. Zijn bijnaam was Dives, wat rijke betekent. Hij kwam via slavenhandel, zilvermijnen en vastgoed aan zijn geld. In 73 v. Chr. kreeg hij zes legioenen toegewezen om de slavenopstand onder leiding van Spartacus tegen te gaan. Hij overwon de slaven en werd in 70 v. Chr. samen met Pompeius tot consul gekozen.

 

Eerste Triumviraat (driemanschap)

Het eerste triumviraat was een politiek bondgenootschap wat in 60 v.Chr. gesloten is door Gaius Julius Caesar, Gnaius Pompeius Magnus maior en Crassus en dat ondanks het onderlinge wantrouwen. Wat hen verenigde was de wens om de invloed van de senaat te beperken. Niets in de Romeinse politiek zou voortaan zonder hun instemming gebeuren.

 

Marcus Antonius(83. v. Chr. – 30 v. Chr.)

Was meester van de ruiterij (magister equitum) tijdens de heerschappij van Caesar tot diens dood in 44 v. Chr. Samen met Lepidus en Octavianus vormde hij het nieuwe triumviraat (driemanschap). Dit driemanschap vormde de leiding van Rome en het Romeinse Rijk.

 

Octavius

Kreeg later de naam Imperator Caesar Augustus. (Rome, 23 september 63 v. Chr. – Nola, 19 augustus 14 n. Chr.) Hij was de eerste keizer van Rome, die door steeds meer verschillende bevoegdheden naar zich toe te trekken de feitelijke macht over Rome in handen kreeg. Hij is de achterneef van Julius Caesar en won de machtsstrijd die op de moord op Caesar volgde in 44 v. Chr.

 

Lepidus

Volledige naam: Marcus Aemilius Lepidus. Hij was een Romeinse patriciër en een broer van Marcus Aemilius Paullus, een tegenstander van Pompeius en later ook van het Tweede Triumviraat waar zijn broer tot behoorde.

 

Tweede Triumviraat

Dit is de door de historici gegeven naam voor het officiële politieke verbond tussen Gaius Julius Caesar Octavianus, Marcus Aemilius Lepidus en Marcus Antonius, wat op 26 november 43 v. Chr. is gesloten. Dit verbond besloeg de periode 43 tot 33 v. Chr.

 

Vipsanius Agrippa(63 v. Chr. – 12 v. Chr.)

Bekend als Agrippa, zoon van Lucius Vipsanius Agrippa. Zijn familie behoorde tot de equites. Hij was een van de belangrijkste Romeinse generaals in de overgangsperiode van republiek naar principaat en de rechterhand van keizer Augustus.  

 

Pergamum

Pergamon. Het huidige Bergama in Turkije. In de oudheid was het een stad in Klein-Azië. Na de val van het rijk van Alexander de Grote ontwikkelde het zich tot een rijke en machtige stad.  

 

Tiberius(16 november 42 v. Chr. – 16 maart 37 n. Chr.)

Volledige naam: Tiberius Claudius Nero. Hij was de tweede princeps van Rome en opvolger van Imperator Caesar Augustus. Ondanks zijn schitterende militaire carrière voordat hij princeps werd, zou hij na zijn dood bekend staan als een somber en wantrouwig heerser.

 

Praetoriaanse Garde

De Praetoriaanse garde was een speciale militaire eenheid met als taak het beschermen van de keizer en van Rome. Zij waren de enige soldaten die in Rome gewapend mochten rondlopen.

 

Seianus

Lucius Aelius Seianus was van 14 tot 31 prefect (leider) van de Praetoriaanse garde onder keizer Tiberius. Daarbij was hij tussen 23 en 31 de belangrijkste adviseur van Tiberius en daardoor ook één van de machtigste personen in Rome, maar omdat hij misbruik maakte van zijn macht in pogingen om opvolger te worden van Tiberius, werd hij door Tiberius vermoord.

 

Caligula

Gaius Julius Caesar Augustus Germanicus ofwel Caligula werd geboren op 31 augustus 12 en stief op 24 januari 41. Hij was de derde keizer van het Romeinse Rijk en volgde Tiberius in 37 op. Door zijn geestelijke stoornis staat zijn regeerperiode bekend als één van de meest bizarre periodes van het Keizerrijk.

 

Chaerea

Gaius Cassius Chaerea was in 14 een centurio (leider van 100 man) van het leger van Caligula. Hij wist zich echter op te werken tot perfect van Praetoriaanse garde. Hij nam deel aan de samenzwering tegen Caligula en vermoordde hem. Claudius laat hem daarna oppakken en vermoorden.

 

Claudius

Tiberius Claudius Drusus werd geboren op 1 augustus 10 v. Chr. en stierf op 13 oktober 54, door een vergif aangerijkt door Agrippina, zijn tweede vrouw. Hij was een man met handicaps zoals een waterhoofd, een zwakke maag ook kwijlde hij voortdurend (doordat hij steeds met zijn hoofd schudde), was zijn ene been tien centimeter langer dan het andere en stotterde hij enorm.  Ondanks al deze mankementen was hij een goede keizer.

 

Nero

Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus geboren op 15 december 37 was de vijfde en laatste keizer van het Julisch-Claudische geslacht. In het jaar 50 werd hij door zijn moeder Agrippina op de troon gezet, waar hij tot 9 juni 68 zou blijven zitten. Hij pleegde op aanraden van zijn vrienden op die dag zelfmoord.

 

Seneca

Lucius Annaeus Seneca leefde van 4 v. Chr tot 65 na Chr. Hij was een Romeinse filosoof en begeleidde Nero bij het besturen van het Romeinse Rijk. Maar toen hij zich wilde terugtrekken om zich volledig te wijden aan de filosofie kreeg hij een zelfmoordbrief van Nero, waarin stond dat hij onder begeleiding van zijn soldaten een eind aan zijn leven moest maken.

 

Burrus

Sextus Afranius Burrus was de prefect van de Praetoriaanse garde en begeleider van Nero tijdens zijn bewind. Hij werd in 62 vermoord door Nero.

 

Britannicus

Tiberius Claudius Caesar Britannicus geboren februari 41 en was de zoon van keizer Claudius. Hij werd echter door Nero op 11 februari 55 vergiftigd, omdat Nero vreesde voor een machtsgreep van Britannicus.

 

Tigellinus

Hij was de commandant van de Praetoriaanse garde in Rome en een belangrijke vriend van Nero. Tevens heeft hij een grote rol gehad bij de jacht op de christenen na de brand van Rome.

 

Euander

Zoon van Hermes. In 1243 v. Chr. migreerde hij naar Latium, waar hij een kolonie stichtte op de Palatijn, vernoemd naar zijn plaats van herkomst: Pallanteum.

 

Tiberius(16 november 42 v. Chr. – 16 maart 37 n. Chr.)

Volledige naam: Tiberius Claudius Nero was de tweede princeps van Rome en opvolger van Imperator Caesar Augustus. Ondanks zijn schitterende militaire carrière voordat hij princeps werd, zou hij na zijn dood bekend staan als een somber en wantrouwig heerser.

 

Pontius Pilatus

Hij was van 26 – 36 n. Chr. de 5e praefectus van Judea, de belangrijkste provincie van het toenmalige Palestina.

wp26eb17d1.png

© 2008

© 2008

wp84a276f4.png