5.0 Een dynamische stad
Hoewel ik eerder aangaf dat de dynamiek van het gesproken woord de drijvende kracht vormt achter de animatie, moet ik inmiddels een zekere nuancering in deze uitlating aanbrengen. Het geanimeerde woordbeeld is weliswaar afgestemd op het gezang van de artiesten, maar deze hebben zich op hun beurt weer laten leiden door de typografische gesteldheid van de gedrukte tekst in Bezette Stad. De muzikale vertolking is immers gebaseerd op Van Ostaijen's compositie, die als een poëtische partituur door het theatergezelschap is aangepakt. Bij het beluisteren van 'Music Hall' valt op dat de ritmische aanwijzingen van de dichter zeer nauwgezet zijn vertaald in de intonatie, het volume en het tempo van de stemmen die het stuk voortbrengen. Hierdoor is het geanimeerde woordbeeld, dat in de animatie synchroon loopt met de zang, in essentie een dynamische weergave van het indicatieve ritme dat in de typografie van de statische brontekst besloten ligt en in de vocale uitvoering hoorbaar is gemaakt. Dit is een belangrijk gegeven, want het verklaart het harmonieuze samenvallen van de tekstanimatie met de muzikale lezing, die beide worden geïnspireerd door het krachtige ritme dat Van Ostaijen in zijn typografie heeft verwerkt.
Uit het bovenstaande kan worden afgeleid dat het geanimeerde woordbeeld op een meer fundamenteel vlak niet de beweeglijkheid van "living speech" weergeeft, maar de dynamische 'werking' van de ritmische typografie voor de ogen van de aanschouwer blootlegt, waardoor een verborgen dimensie van de gedrukte tekst in Bezette Stad aan het licht komt. In de animatie wordt namelijk het krachtenveld zichtbaar, dat zich net onder de oppervlakte van de statische pagina manifesteert en aldaar een dynamiek genereert die elke letter in de bundel laadt met de ritmische spanning van het muzikale woord. Het gaat hier om een latente vorm van dynamiek, die Van Ostaijen op paradoxale wijze in de materiële hoedanigheid van de verschillende drukletters (en het wit van de pagina) heeft vastgelegd om de "gang van het vers [te] regelen" (Van Ostaijen; geciteerd naar: Bogman, 1991, p. 22). Het digitale medium blijkt een uitstekend hulpmiddel om het dynamisch-kinetische mechanisme van de ritmische typografie in Bezette Stad mee in (bewegend) beeld te brengen.
A poem is a small (or large)
machine made of words.
Geen Flash??? Ga naar www.macromedia.com en download de Flash Player.