De Fokker C-X

 
De C-10 / 702 was op 10 mei 1940 in montage (30% gereed).

De C-X werd in 1936 als een tweepersoons en eenmotorige strategische verkenner in dienst genomen. Alhoewel sneller en moderner dan de C-V was de C-X voor strategische verkenning ongeschikt. Dit lag aan haar beperkte vliegbereik van 830 km en de maximum snelheid van 316 km (kruissnelheid 270 km/u).
De bewapening bestond uit een voormitrailleur en een achtermitrailleur. Onder de vleugels was plaats voor 8 bommen van 50 kg, 16 van 25 kg, dan wel 4 bommen van 100 kg.

De C-X was ingedeeld bij de Strategische Verkenningsvliegtuig Afdeling van het 1e Luchtvaartregiment. Tussen 10 en 14 mei werden, voornamelijk vanaf vliegkamp Bergen, vele bombardementsvluchten uitgevoerd. Op 10 mei waren de vliegparken Waalhaven, Valkenburg, en Duitse troepen bij de Moerdijk de doelen. Op 12 mei werd het verkeersterrein bij het Feyenordstadion gebombardeerd. Een dag later werden Duitsers bij de Grebbelinie bestookt. Op de laatste oorlogsdag werden de vliegtuigen via Schiphol overgevlogen naar Ruigenhoek. Van daaruit werden nog twee verkenningsvluchten uitgevoerd. Eén C-X (de 700) vloog ondanks een startverbod richting Frankrijk. Daar werd het op het vliegveld Mardyck bij Duinkerken achtergelaten. Van de twee bemanningsleden week er één uit naar Engeland, de ander keerde terug naar Nederland.

Slechts een enkele C-X was uitgerust met een gesloten cockpit. Tijdens de meidagen droegen de vliegers de stalen legerhelm in plaats van de leren vliegerhelm. Door de geringe vlieghoogte op bombardementsvlchten was de bommenrichtkijker onbruikbaar. Er moest op het blote oog geworpen worden.

De C-X werd het meest gebruikt door de Finse luchtmacht. In 1937 leverde Fokker vier toestellen. De Finnen bouwden in Tampere nog eens dertig in licentie. In 1942 werden de laatste vijf gebouwd. De C-X speelde een rol in de Fins-Russische oorlog (1939-1940). Daarin werd ze zelfs als duikbommenwerper ingezet.

De aan het KNIL geleverde C-Xs speelden geen rol tijdens de Japanse inval van 1942. In Indie werden de 13  geleverde machines ingezet als overgangstrainer en foto-vliegtuig.

Tijdens de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) hebben waarschijnlijk twee C-X's aan Republikeinse kant meegevochten.

 
De 700 week na de meidagen uit naar Frankrijk.
Lees ook:
Geschiedenis Ie Verkenningsgroep 10-14 mei
Geschiedenis Strategische Verkennersvliegtuig Afdeling
C-X aanval op Waalhaven
C-X aanval op de Grebbeberg