De christenen wisten het rijk weer terug te winnen. Het ging wel langzaam. In 1212 hadden ze het grootste deel weer in handen en in 1492 was het definitief met de Moren afgelopen. Toen de Moren de islam invoerde kwam er een Moors-Spaanse cultuur. Het centrum was Córdoba. In Zuid-Spanje is het islamitische er nog steeds goed te zien.
Later koloniseerde Spanje grote delen van Zuid- en Midden-Amerika. In Europa had Spanje een succes met het uitbreiden van zijn macht. Karel I was koning van Spanje en al zijn koloniën maar onder de naam Karel V werd hij ook Keizer van het Heilige Romeinse Rijk en de Heer der Nederlanden. Toen Karel dood ging en Filips II aan de macht kwam, kwamen er barsten in de Spaanse kroon. In de 17de eeuw was er maar weinig van die macht nog over.
De Spanjaarden moesten een successie-oorlog voeren om de opvolging van Karel II. Het werd een Europese oorlog tussen: Frankrijk, Oostenrijk, Engeland, Nederland en Portugal. Spanje verloor vrijwel alle bezittingen en moest het Gibraltar aan Engeland afstaan.
In het begin van de 19de eeuw ging Spanje aan de kant van Napoleon staan. Dat was snel voorbij toen de Franse keizer binnenviel. En zijn broer Jozef Bonaparte aan de kroon zette. In 1814 werden onder steun van de Engelsen de Fransen uit het land weggejaagd.
De meeste koloniën werden tussen 1815 en 1825 allemaal onafhankelijk en ong. op de helft van de 19de eeuw verloor Spanje de laatste kolonie.