|
|
|
Archief
|
Ugchelen, 12 oktober 2004 Beste
mensen. Wij
zijn al weer ruim een week thuis,het is een goede reis geweest waarin we veel
hebben kunnen zien en doen. In het kort een beschrijving van onze
“werkvakantie”. Zaterdag
25 september
in de loop van de middag vertrokken. Dit omdat we het laatste deel van onze
reis, +/- 300 kilometer bij daglicht af willen leggen. Dit deel is qua wegen het
‘slechtst”, tweebaans B weg, met veel slijtage aan het wegdek en ook
onverlichte medeweggebruikers. Het risico om een fietser aan te rijden of op een
onverlichte paard en wagen te rijden is niet denkbeeldig. We
besluiten om in de nacht enkele uren in een wegrestaurant te verblijven zodat we
in de vroege ochtend weer verder kunnen . Helaas voor ons, is er na Duitsland in
Oostenrijk noch Hongarije een wegrestaurant geopend. We blijven enkele uren op
een parkeerplaats en vervolgen de reis. Het weer is goed, weinig last van file. Zondag
26 september. Omstreeks
10 uur zijn we bij de Hongaars- Roemeense grens ( Bors), waar we na 15 minuten
aan de beurt zijn: we mogen door rijden. Hoera, we zetten onze horloges
een uur vooruit en rijden via Oradea naar Osorhei waar we weer onderdak
besproken hebben bij pastoor Jozsef Rajna. Hij is tot 12.15 “beschäftigt”met
de kerkdienst , maar komt ons daarna enthousiast begroeten. Zijn aanbod om iets
te eten slaan we af, we gaan een paar uurtjes rusten want we worden omstreeks
15.45 in Cauaceu verwacht, bij de dienst in de Hongaars gereformeerde kerk. Na
de dienst heeft de vrouwenvereniging een verrassing voor ons is al verteld. Zaterdag
was het zomerfeest in deze streek, de jeugd heeft zich en anderen vermaakt met
Hongaarse dansen in Hongaarse kledij; helaas was het weer slecht, de straten
niet geplaveid dus modderig en het vervoer van dorp naar dorp op paard en
wagen… Edoch:
na de kerkdienst , waarin ds. Lasló Forró ons hartelijk welkom heet, wachten
we met ons allen in de straat voor de kerk. En ja hoor, speciaal voor de
Hollandse gasten haalt iemand de saxofoon op en treedt een groepje jonge mensen
voor ons op. Vooral de witte kleren van de jongens vallen op. Op mijn vraag aan
Elisabeth geeft ze aan dat de modderige kleren van gisteren vandaag nog
schoongewassen en droog gestreken zijn om dit optreden voor ons te kunnen
realiseren! Na
de voorstelling gaan we naar het “Külturhaus”, waar tafels gedekt staan, de
vrouwenvereniging nodigt ons uit voor een maaltijd. Sinds ons vorige bezoek is
druk gewerkt om o.a. de vloer te betegelen en de wanden van schrootjes te
voorzien We eten en drinken wat, en tot onze verrassing komt ook Dr. Janos
Herman met zijn vrouw binnen. De maaltijd is met recht een Agape, vriendschap is
onze bijdrage…Na een uurtje gaan de vrouwen naar een andere zaal en aan de
slag met noedels maken, het is er heel genoeglijk en ik probeer het kunstje ook
, maar dat valt tegen. Nu ja, ik heb andere vaardigheden…Omstreeks 21 .00 uur
zijn we weer in Osorhei, we drinken nog wat met Pastoor Jozsef en drie Duitse
gasten en gaan daarna slapen. Maandag
27 sept. Het
regent. We halen Ennikó Forró en Elisabeth op bij het Partium College
en rijden naar Cauaceu. We bezoeken de lagere school ( klas 1-4) en de
kleuterschool.We delen wat lekkers uit, zingen een liedje bij de kleuters en
spreken met de onderwijzeressen. Wellicht hebben we de mogelijkheid om het
schooltje te ondersteunen met wat leermiddelen en knutselmaterialen. Voor de
kleuterschool hebben we wat educatief speelgoed meegenomen in de handbagage.In
de handbagage hebben wij materialen die wegens importbeperkingen ( -eigen
Roemeense industrie beschermen) niet met het grote transport meegegeven kunnen
worden. Er is echter wel grote vraag naar…….. Buiten
gekomen zien we de ongeplaveide wegen en hebben medelijden met de moeders die
alles weer schoon moeten zien te krijgen…We lunchen in de pastorie waar de
moeder van Elisabeth alles in gereedheid heeft gebracht. Daarna laden we de
handbagage uit: prima (gebruikte) schoenen, o.a. voor mensen met probleemvoeten
(merk X-sensible), 8 brandmelders , inktpatronen voor de printer die gestuurd
gaat worden,en prachtige babykleertjes!!Alles wordt met enthousiasme ontvangen. Op
de terugweg gaan we even langs de Metro om wat “proefflessen” wijn te halen.
We
eten met pastoor Joszef en gaan bijtijds slapen. Dinsdag
28 sept.
Caritas, We bezoeken Ildiko Zsabo de apotheker, maar zij is erg druk. Steeds
ratelt de telefoon, er komt iemand een deeltransport ophalen, er wordt aan het
loket een recept overhandigd en wij zijn er. Haar assistente is deze zomer
gediplomeerd en werkt nu zelf in een apotheek met een salaris. Stagiaires die
zonder vergoeding, louter om ervaring op te doen willen werken met heel veel
verschillende medicijnen, zijn er niet. Dus Ildiko doet alles zelf en loopt
daarmee zichzelf voorbij. Hoe lang gaat dat nog goed? En hoe als het niet
goed meer gaat? Is er dan wel ergens geld voor een vervanging??? De
Thuiszorg: Emilia en Tibi doen vandaag hun toets. In Roemenië werk je als
gediplomeerd verpleegkundige het eerste jaar onder supervisie. Na dat jaar kan
je een toets afleggen waarna je bij gunstig resultaat zelfstandig mag werken. Er
is een theoretisch gedeelte en een praktijkgedeelte in casusvorm. Beiden zijn
geslaagd. Met Andrea Toth spreken we wat, er zijn wat vragen m.b.t. materiaal
keuze , verbandmiddelen etc.Er hangt een mooi planbord waarop precies staat
aangegeven wie wanneer en waar werkt. Jan en Lowy bezoeken
de kelders van Caritas, gewelfde gebouwen waar o.a. de timmerwerkplaats is. Ze
zien ook materiaal dat ongebruikt
ligt. Na een gesprek, later op de dag hierover met Pastoor Jozsef, die ook
Caritas directeur is, is het voor ons weer duidelijk. Het ligt voor de
ontvangers in Roemenië niet voor de hand om nee te zeggen tegen een
aanbod, toch komen er soms zaken met de transporten mee waarmee men niets kan.
Gevolg: het blijft er liggen, in de opslag.Op de achtergrond speelt natuurlijk
mee dat men afhankelijk is van de sponsoren en de transporten: te kritisch
opstellen dan verliest men misschien een transport. Vandaar dat wij steeds
opnieuw vragen waar behoefte aan is zodat we zo gericht mogelijk verzamelen en
sturen. “s
Avonds gaan we met pastoor Joszef uit eten in Csarda, het zigeunerrestaurant.
Onderweg laat hij ons een prachtig oecumenisch kerkje zien in Podgoria en een
prachtige Orthodox Katholieke kerk .Na een heerlijk maal verlaten we
het restaurant en zien we tot onze verrassing dat ook Ds. Herman. Ds. Forró, Ds. Csury
en Bisschop Tökes aanwezig zijn. We worden hartelijk begroet. Met
Pastoor Joszef drinken we thuis nog een afzakkertje. De wijn is zo lekker dat we
het etiket meenemen om zelf ook zulke wijn te halen. Woensdag
29 sept. St.
Martin Altesheim. Het bejaardenhuis waar Henny- Baks van der Kolk in juni een
workshop kaarten maken gegeven heeft. Eerst wonen we de Eucharistieviering bij,
door Pastoor Jozsef, na de dienst gaan we naar de ”Club”, de ruimte waar in
de ochtenduren handenarbeid gedaan wordt. Aphrodite heeft de leiding overgenomen
nu de stagiaire weg is. We delen wat lekkers uit en van alle kanten komt men ons
werkjes laten zien; we moeten enkele kaarten aannemen en ook een kleedje dat een
van de dames voor ons geborduurd heeft. We laten nieuwe handwerkmaterialen
achter: voorbedrukte stramien, soedanwol, borduurzijde etc. Er
wordt wat afgeknuffeld!! De
lunch gebruiken we bij Ennikó Forró thuis in Oradea, samen met Elisabeth.
Elisabeth heeft haar trouwvideo bij zich, een 3 uurs band waarvan we delen zien.
3 sept. vrijdags is er een kleine plechtigheid geweest in het gemeentehuis van
Oradea. Daar heeft ze een (geleende/gehuurde) witte trouwjurk aan. Er zijn
slechts een handjevol getuigen. Zaterdag 4 sept. is de grote dag, er is een
kerkdienst en daarna het feest waarbij Elisabeth een prachtige rode jurk aan
heeft , in Hongaarse stijl. De bruiloft waar circa 200 gasten aanwezig zijn
duurt tot in de kleine uren. Omstreeks
14.30 hebben we een afspraak bij het Romacentrum met Joszef Nagy.We
hebben hem tevoren gevraagd een uitgavenoverzichtje te maken, een begroting voor
de komende maanden en een lijstje van de benodigde leermiddelen. Alles is keurig
in orde; op de begroting staat ook een bedrag voor de Kerstviering voor circa 50
Roma kinderen. De kinderen
herkennen ons ook: de opvang is voor kinderen van klas 1-4 . Deze 4 klassen zijn
voor alle kinderen verplicht, het overige onderwijs niet. Dat is een van de
redenen waarom Roma-kinderen niet verder leren. Joszef
laat diverse krantenknipsels zien: hij timmert leuk aan de weg met de “Roma-opvang”.
Deze zomer is hij zelfs, met financiële steun van een Hongaarse sponsor met 18
Roma kinderen en 3 leiding naar Budapest gegaan. De kinderen hebben een
prachtige vakantieweek gehad met bezoek aan circus en dierentuin. We
complimenteren hem met zijn goede P.R activiteiten en maken een afspraak om
donderdagmiddag met hem naar de Metro te gaan om voorraad boodschappen te halen.
We
geven hem 6 grote potten pindakaas, om als broodbeleg te laten dienen.(de
margarine in Roemenië heeft max. 40 % vet , pindakaas is dan ’s winters ten
aanzien van calorische waarde beter). Hij proeft zelf even van de onbekende
pasta en op mijn vraag of hij denkt dat de kinderen het wel zullen lusten zegt
hij: “ze eten alles wat ze krijgen”….Coby toch, luxeproblemen zijn daar
nog niet…. Later
vertelt hij dat eind oktober een feest is voor 70 Romakinderen, hij heeft nu de
mogelijkheid ze een nieuwe boterhambelegging voor te zetten!!. Donderdag
30 sept.
Ochtendbezoek aan Oradea, we winkelen wat, fotograferen en genieten van de mooie
dag en stad. Lowy kijkt zijn ogen uit naar vakbroeders die op een Roemeense
manier gevels en deuren bewerken. Hoezo Arbo?? ’s
Middags halen we Elisabeth op om mee te gaan naar de Metro, we moeten binnen
komen in haar appartement, en drinken er koffie. Daarna halen we Joszef Nagy op
. In eerste instantie wilden wij vorig jaar bij kleine zelfstandigen kopen, maar
dat werd ons van verschillende zijden afgeraden: de kwaliteit van voedsel zou
niet altijd goed/vers zijn, de producten waren circa 20-25% duurder en niet
alles was in voorraad + de Metro zorgt ook voor werkgelegenheid in de regio. Ook
voor de school uit Cauaceu halen we
zoveel mogelijk wat er op de “verlanglijstjes”staat. In
de avond vieren we een Eucharistie mee in de kerk bij Pastoor Joszef. Door onze
aanwezigheid is het aantal aanwezigen ( gelovigen??) met 30% toegenomen!! Daarna
hebben we de maaltijd met pastoor Joszef samen en hebben we een bijzonder goede
avond met elkaar. Onze gesprekken bereiken een diepgang die over / door muren
van diverse kerkelijke richtingen heen gaan, gesprekken waardoor we allen gevoed
worden. Vrijdag
1 0ktober.
Terug naar Cauaceu, waar Lowy en Jan de keuken die bij het “Kulturhaus”
hoort nog diepgaander in ogenschouw willen nemen. De vrouwenvereniging heeft
aangegeven dat dit het meest urgente project is op dit moment: het dak lekt en
dat is met het bereiden van maaltijden niet prettig; de winter komt eraan en
uitstel zal verder verval in de hand werken. We
halen Elisabeth thuis op en geven haar, voor alle inspanningen die zij doet voor
ons en onze Stichting, een damesfiets die wij meegenomen hebben uit Ugchelen. Ze
springt een gat in de lucht; anders moet ze 30 minuten lopen naar de
Universiteit, en haar rooster is erg “gebroken”. Veel tussenuren die ze nu
beter kan benutten. Ze zal dit jaar een harde dobber hebben om haar studie voort
te zetten, maar ze is vastbesloten. Haar schoonfamilie is “teugen”, om
diverse redenen; onze ondersteuning, materieel en immaterieel wordt door
Elisabeth erg op prijs gesteld. In
Cauaceu is er een drukte van belang in de keuken: er wordt een bruiloft
voorbereid: Een
groep vrouwen bakt, een ander groep maakt groente schoon, kippen worden geslacht
etc. De familie van het bruidspaar maar ook vrienden en bekenden, allen werken
samen om de bruiloft goed te laten verlopen. Ieder draagt bij van wat hij/zij
heeft. Voor het bruidspaar gaat het met gesloten beurs. Ons is verteld dat in
vroegere tijden de bruiloftsgasten ook geld gaven, en vaak zoveel dat er een
huis met inrichting van betaald kon worden, om de jonge mensen in het dorp te
houden. Door de geldontwaarding is dit nu niet meer mogelijk.Veel jongeren
werken een aantal jaren in het buitenland om geld te verdienen voor grond/ huis/
inrichting. Voor
ons heel leuk om te zien hoe in dit dorp een onderlinge samenhorigheid in stand
blijft door gezamenlijk zaken te organiseren. We
eten de lunch bij de moeder van Elisabeth, samen met de oma. Het is weer goed
verzorgd,: een soepje, kippenboutjes
met paneer en gehaktballetjes met aardappelpuree en zure paprika, koffie met
cake en druiven toe. Op
de terugweg halen we nog wat wijn bij de Metro om thuis nog wat na te genieten
van de sfeer van Roemenië. We nemen vast hartelijk afscheid van Pastoor Joszef
en bedanken hem voor zijn gastvrijheid en inspirerende gezelschap. Voor hem is
dat wederzijds, ook hij heeft een goede week gehad met ons gezelschap. Zaterdag
2 okt. ’s
Morgens om 5.00 opgestaan en na een kop koffie op pad, pastoor Joszef zwaait ons
uit. Bij de grens gaat het wonderwel snel. Toch hebben we de eerste 4 uur maar
een gemiddelde van 65 km. Als we Budapest voorbij zijn gaat het sneller. Uiteindelijk
zijn we na een voorspoedige reis ’s avonds om 23.00 uur weer in Ugchelen. Inmiddels
is het transport ook uit Boskoop vertrokken en dat komt maandagavond om 17.00
uur aan in Oradea. De volgende morgen heb ik een email van Ennikó Forró dat
haar man met hulp hun deel van het transport gaat ophalen. Maandagavond
4 okt.heeft Lowy een vergadering met Stichting Noodverband waarbij ik
uitgenodigd ben om het een en ander te vertellen over onze Stichting en evt.
sluimerende projecten. In overleg wordt besloten om te kiezen voor een
ondersteuning van de plannen van de vrouwenvereniging in Cauaceu met betrekking
tot de keuken van het Kulturhaus. Op
5 november
wordt door stichting Noodverband een avond georganiseerd in de Bergkerk in Den
–Haag waarvan een deel van het batige saldo bestemd zal worden voor dit
project. Jan en ik zullen namens de Stichting Steungroep Nederland Roemenië
deze avond bijwonen en een fotopresentatie geven en natuurlijke eventuele vragen
beantwoorden. Zoals
ik in het eerste deel beloofde “een kort reisverslag, dat is mij niet
gelukt. Toch hoop ik met deze brief u allen weer gemotiveerd te hebben . Met
elkaar kunnen we in dat deel van de wereld
kleine veranderingen tot stand brengen en onze betrokkenheid laten merken. Bedankt
allemaal. Jan
en Coby Willemsen. P.s. Als u de gelegenheid heeft de website van de Stichting Steungroep Nederland Roemenië te bezoeken….onder Foto's oktober 2004 staat een deel van de foto’s . En…een beeld zegt vaak meer dan 1000 woorden….
|