Calama. Vriendelijk zet onze bus steward ons uit de luxe semi-cama bus. Het is nog heel vroeg in de ochtend en het zonnetje begint net iets aan kracht te winnen.

We zijn er nog niet. Ons geplande eindpunt van deze hogere versnelling is het startpunt voor een tour door de zoutvlaktes van Bolivia en dat is nog anderhalf uur verder met de bus. Een schijntje, anderhalf uur. Dan hebben we in zes verschillende bussen een dikke vijftig uur bussen vol gemaakt…

… Maar het eindpunt is verbluffend …

… Dwars door de woestijn over kaarsrechte wegen doemt voor ons een onwerkelijk dorpje in een nog onwerkelijker landschap op. Aan de voet van verschillende witte bergtoppen, een volmaakte kegelvormige vulkaan ook met wit besneeuwde top en de machtige altiplano, de hoogvlaktes van Bolivia, liggen langs een riviertje allemaal lemen huisjes. Het riviertje zorgt nog voor een strookje groen, maar de omgeving is pure woestijn.

San Pedro de Atacama is heel bijzonder.

 Stoffige zandstraten en platte huisjes in strakke rijtjes die zijn gemaakt van zandsteen of leemachtig steen, wat ze hier adobe noemen, hebben allemaal dezelfde kleur als de omliggende woestijn. Alles ademt serene rust en stof uit. Hier heb je geen zand, maar zandstof. Fijner dan het fijnste zandstrand dat we ooit hebben gezien. Alles ruikt stoffig en zanderig. Achter de lemen muurtjes en de halfvergane deuren liggen sfeervolle binnenplaatsjes opgezet met rieten afdakjes en meestal met een open vuurplek in het midden. Heerlijk warm ’s avonds, want hier op 2400 meter hoogte wordt het echt koud als de zon verdwijnt.

We vinden een redelijk betaalbaar onderkomen in één van de lemen hostels met binnenplaatsje. De dag brengen we vooral rustend en luierend in de zon door al hebben we ook de nodige was af te handelen en zijn we zelf ook toe aan een beste schrob beurt na zoveel uur in de bus.

Tegen het einde van de middag slenteren we het dorp uit om de omgeving nader te verkennen. We worden getrakteerd op een zonsondergang, zo onwaarschijnlijk mooi dat ik er bijna tranen van in mijn ogen krijg. De besneeuwde bergtoppen in de verte kleuren prachtig wazig oranje en de vulkaan, een stuk dichterbij, kleurt feller oranje. Maar het allermooist is de woestijn zelf met haar verbijsterende aaneenschakeling van aardekleuren die zich mengen met diep rood en de meest vreemde en ondefinieerbare kleuren die het zout en andere mineralen aannemen in deze ondergaande zon.

Een Australisch stel van ons hostel weet het met dat typisch Australische accent krachtig te verwoorden…

"… unreal."

***

Fietsen in het stof

Vlakbij San Pedro, op zo’n tien kilometer, ligt de Valle de la Luna of maanvallei. De diverse tourbureautjes verkopen naast de meerdaagse tours over de zoutvlakte ook een zonsondergang bus tour naar de maan. Als we informeren zien we een paar mountainbikes staan die ook te huur zijn. Dat lijkt ons een veel beter idee, fietsen naar de maan. Het Australische stel en nog drie Amerikaanse meiden van ons hostel zijn ook enthousiast, dus vertrekken we tegen half vier met z’n zevenen op de fiets.

De weg begint geasfalteerd, maar nauwelijks hebben we San Pedro achter ons gelaten of de weg verandert in zand en stof en vooral veel grote gaten. Onze versnellingen ratelen en we slingeren om de gaten heen om af en toe sprintend door een stuk echt los zand te ploeteren. De voorbijkomende tourbusjes waaien het stof omhoog en zorgen prikkelend in de neusgaten voor een kortstondige hel van stof en volledig verdwenen zicht.

Vijftig meter voor mij rijden Erik en de Australiër als er weer een busje voorbij komt. Net als de stof om mij heen optrekt zie ik nog hun silhouetten in de mistige stof afsteken tegen de zon waar ik recht in kijk. Wat een onwerkelijk tafereel, twee ploeterende fietsers in een landschap waar voor mijn gevoel helemaal geen fietsers thuishoren.

Een enorm gevoel van avontuur bekruipt me …

… een verdovend gevoel van vrijheid …

… een overweldigend gevoel van …

… van geluk …!

Hijgend van de inspanning en hoogte probeer ik een heuvel in deze woestenij te verslaan. Bovenop staan Erik en de Australiër al puffend te genieten van het oogverblindende uitzicht op de bergen in de verte.

Als we allemaal boven zijn is het minutenlang stil, buiten een af en toe verzuchtende "wauw".

Wat is dit gaaf. Wat een geweldig tastbaar gevoel is dit fietsen in de woestijn, zo anders als de omgeving opzuigen van achter een busruitje. Dat voelt niet veel anders dan voor de teevee, wel alles zien maar van een afstand, niet zo intens. Nu is het alsof ik de bergen kan aanraken. Zo tastbaar is het nu.

Ik ben één met deze kosmische omgeving van oneindigheid en ik ben nietig.

Achter ons ligt die machtige vulkaan met San Pedro als speldenknoppen van huisjes in het grijze groen ervoor. Rechts naast de vulkaan ligt die enorme brede en vlakke helling. Het lijkt maar een dijkje zo naast de vulkaan, maar het is echt een steile helling die zo’n tweeduizend meter de hoogte in stijgt. De rand is scherp en kaarsrecht tegen de strakblauwe lucht. Daar achter die rand ligt de altiplano van Bolivia…

Een heel stuk verder rechts, naast het "dijkje" begint een hele lange en halfronde bergketen met grillige witte punten tot zover het oog reikt. Dat moet in deze ijle lucht ontzettend ver zijn. De bergtoppen kruipen steeds dichter tegen de horizon aan en verdwijnen langzaam in een vaag trillerig beeld.

Voor de bergen ligt een gigantische vlakte van steen, zand en stof met uiteenlopende kleuren warm bruin via gebrande sienna tot oker geel. Het riviertje slingert er grijsgroen door heen en verdwijnt zomaar, in de grond lijkt het wel.

Voor ons beginnen weer wat grillige heuvels waar wij dus overheen moeten richting de maanvallei. We fietsen verder, constant omhoog. Ik voel de vermoeidheid opkomen en ik zweet me een ongeluk in de namiddagzon, terwijl het echt niet warm is. Het is vreemd, bijna koortsig. De voorkant van mijn lichaam is warm van de zon en zweet, de andere kant rilt van de kou in de schaduw.

De kerel van het tourbureautje had het al gezegd dat we onderweg een mooie cañon tegenkomen waar we een heel stuk doorheen kunnen lopen. Als we langs de kant van de weg twee tourbusjes zien staan, weten we dat daar de cañon moet liggen. We fietsen de weg af om zo dicht mogelijk bij de ingang van cañon te komen om daar verder te voet te gaan. Voordat we het weten fietsen we over een nauw en grillig slingerend pad dwars door de cañan. Het pad is perfect hard en glad, dus we kunnen bijna de hele cañon met een lengte van een kilometer doorfietsen.

Geweldig.

Om ons heen rijzen de zandrotsen steil omhoog, wit uitgeslagen door het zout. Waar ik de rotsen aanraak, blijken ze gewoon van zand te zijn en brokkelen ze weg onder mijn vingers. Het pad slingert langs prachtige rotsformaties, dan weer heel smal, dan weer wat breder, onder overhangende rotsen door en soms zelfs door een natuurlijk gevormd tunneltje. Wat een speciale belevenis.

Veel te snel bereiken we het einde van de cañon die doodloopt op een enorme berg stuifzand, en fietsen terug naar het beginpunt.

De weg begint te klimmen en kromt zich over een puntige bergrug richting de Valle de la Luna.

Steil omhoog.

Met de fiets in de laagste versnelling zwoegt ieder voor zich richting de top. Bij elke bocht hoop ik vurig dat de top eindelijk in zicht komt, maar dat gebeurt maar niet. De fietsers voor me zijn weer verworden tot mystieke schimmen in een wolk van stof verlicht door de ondergaande zon.

Plotseling zijn we er. Beneden ons ligt de Valle de la Luna, een grote ronde wit uitgeslagen krater omringt door heuvels. De zon begint nu toch al aardig te zakken en wij denderen van de berg af de Valle de la Luna in richting de vele tourbusjes die aan de linkerkant van de krater staan geparkeerd. Daar laten we onze fietsen achter ons om de "kraterwand" van stuifzand te beklimmen. Nou ja, beklimmen. Met elke stap in het mulle zand glijd ik weer een halve stap terug.

Steil omhoog in het mulle zand.

"Wat is dit toch een bizarre tocht."

Boven me, op de rand zie ik kleine stipjes van diegenen die de beklimming al hebben voltooid en nu vast een fantastisch uitzicht hebben. En ik hijg m’n longen uit mijn lijf om ook daar te komen…

De beloning is zoals ik had verwacht in dit landschap, onwerkelijk schilderachtig. We hebben de zonsondergang net gered. De bergen in de verte krijgen een vage waas van pastelrood, diep paars en blauw over zich. De krater voor ons schittert her en der witoranje van de zoutplekken en verdwijnt langzaam in de schaduw van haar kraterwand. De weg loopt er als een kaarsrechte lijn raar doorheen.

Het is inderdaad echt een maanlandschap met kraters. De zoutlaag geeft het idee van een koude maan nog meer, al weten we natuurlijk niet echt hoe de maan er uit ziet van dichtbij.

Een tiental minuten zitten we ons te vergapen aan deze fenomenale omgeving als de zon er snel een einde aan maakt. Ineens is alles onder ons in een schaduw gehuld en zijn alleen de bergen in de verte nog zacht verlicht door de oranje zon.

Een donkere terugweg ligt voor ons. Nu gelukkig omlaag en dus een stuk eenvoudiger. Met het verdwijnen van het licht zijn de hobbels en gaten in de weg ook uit zicht verdwenen. Regelmatig duik ik zo’n knipgat in en kan ik me net staande houden. Niet te hard rijden is het devies.

Nu hebben we fietslampen meegekregen maar die geven het snel één voor één op tot we er nog maar één over hebben. Het is behoorlijk zwart om ons heen. Ook de maan laat het afweten om ons ietwat bij te schijnen. De sterren fonkelen als een gigantisch halfrond plafond boven ons en geven het enige vage licht waar we het mee moeten doen. Het geeft een overweldigend en spookachtige sfeer aan de stoffige omgeving waarvan we weten hoe hij er bij daglicht uitziet. Nu voelt het alsof ik in een grote donkere oneindige loods fiets…

Eindelijk bereiken we het geasfalteerde gedeelte van de weg en leidt de witte streep in het midden ons de weg naar de lichtjes van San Pedro in de verte...

***

Een stikdonkere nacht

… De donkere nacht,

een deken van eindeloze stilte,

miljarden sterren,

de geur van stof,

een indrukwekkende, onvergetelijke belevenis.

Dit is reizen,

Zo verschrikkelijk anders dan thuis.

Dit is leven,

Zo ontroerend mooi.

Door merg en been,

Stroomt geluk.

***