De Postgeschiedenis van Holten

Holten is van oudsher een agrarisch dorp. Daarom heeft het niet z’n oude posthistorie als sommige handels of universiteitssteden.Vanuit deze steden vond altijd al postverkeer plaats. Dat wil niet zeggen, dat er in het geheel niets op postgebied was; integendeel Holten heeft altijd gelegen aan de belangrijkste route van Holland naar Pruissen.

De weg Amsterdam – Berlijn liep door ons dorp. Deze weg liep niet op het huidige tracé, de weg richting Deventer liep via de oude Deventerweg naar de Rinkelaar in Dijkerhoek en dan richting Bathmen. De weg richting Goor ging over de Borkeld . Vandaar de nu nog bestaande Postweg.

Dit waren eigenlijk “Hessenwegen” (Wegen die Duitse marskramers en kooplieden gebruikten).

In 1823 is de weg Amsterdam – Berlijn als eerste rijksweg in Nederland verhard met klinkers.

Vanaf die tijd valt het tracé samen met de oude E8. Voordat de weg verhard was moesten de postpaarden de tweewielige postkarren over de zandwegen trekken. De paarden hadden er in het najaar, als de zandwegen in ware modderpoelen veranderden een heel karwei aan. Twee maal per dag moest het traject Deventer – Goor in een bepaalde tijdsduur afgelegd worden. Dit kon zelfs een postpaard niet volhouden (gezegde werken als een postpaard), en daarom werd in Holten van paard gewisseld, Dit vond plaats bij de herberg de “Oude Denneboom” (zie tekening).Deze stond ongeveer op de plaats waar nu het kruispunt Gaardenstraat – Dorpsstraat is bij Palazzo Oost Architectuur & Bouwmanagement. Aan de overkant van de weg, waar nu de toegangsweg naar het tunneltje is, stond de schuur waar tevens de paardenstallen waren. De postkar kon hier in de lengte doorheen rijden en de post met de mee rijzende passagiers (hoog uit 2 ) konden droog in- en uitstappen.

Tevens was in de “oude Denneboom “ het Gemeentebestuur van Holten en Bathmen gevestigd. Daarom kon in 1827 een zekere Jan Vincent de functie van “postmeester” met die van gemeentesecretaris verenigen. In deze tijd was J. Pakkert burgemeester van Holten en Bathmen. Waarschijnlijk heeft Jan Vincent de functie van postmeester in 1834 , toen hij ook burgemeester werd overgedaan aan zijn zoon ook een J. Vincent.

Er werd steeds voor een termijn van 5 jaar een contract, voor het verzorgen, “ der depêches der koninklijke Nederlandsche Brieven – posterij op het Entrepot te Holten “ afgesloten, z’n contract ondertekend op 10 en 15 maart 1843 is nog aanwezig in het postmuseum in Den Haag. In z’n contract werden de werkzaamheden van de postmeester geregeld en tevens de vergoeding vastgelegd.

Deze bedroeg in 1843 fl. 75,= per jaar. In 1844 bij het overlijden van J. Vincent sr. Werd zijn zoon secretaris en burgemeester. Tot 1863 is hij tevens postmeester geweest. In deze tijd werden de tweewielige postkaren (zie postzegel Nederland 1943 Dag v. d. Postzegel) vervangen door de vierwielige diligences. Deze postrijtuigen konden naast de post ook nog 6 personen meenemen .

De post van- en naar Raalte (richting Zwolle) werd verzorgd door een voetbode. Deze vertrok ’s avonds om 9 uur naar Raalte en was dan de andere morgen weer terug in Holten. De laatste voetbode die dit kranige staaltje jaar in jaar uit verrichte was Mulder; Deze persoon was in Holten beter bekent Booden Gertjan. Hij woonde in een boerderijtje aan de Smidsstraat.

Nog steeds was de “oude Denneboom ” verversing plaats voor mens en dier, maar weldra zou daar verandering in komen, er werd een spoorweg aangelegd, die geëxploiteerd werd door de Nederlandsche locaalspoorwegmaatschapmij Willem II

Deze werd in 1888 geopend en toen was het met de diligence afgelopen. De laatste diligence die er reed was die van postiljon Meijerman.

Zoals geschreven bleef J Vincent tot 1863 postmeester. Hij werd opgevolgd door Egbert Dikkers.

Deze was bakker en caféhouder en werd nu ook nog brievengaarder. Dikkers woonde in een soort boerderij waar nu Supermarkt Dikkers C100 staat.

In het boekje “ Holten in oude ansichten “ staat de woning nog afgebeeld. Egbert Dikkers ging ook graag op jacht, vandaar dat zijn zoon Hendrikus eigenlijk het postkantoortje beheerde. Deze is in 1883, als 20 jarige man, dan ook officieel opvolger van zijn vader als brievengaarder geworden. In 1888 werd de al eerder genoemde spoorweg geopend. Drie maal per dag moest nu de post naar en van het stationnetje vervoerd worden. Dit gebeurde met de kruiwagen. De aankomende post was nu ook alleen voor de plaatselijke bestemming. Holten was ook wat groter geworden en er waren nu zelfs al bewoners die een krant per post kregen toegestuurd. Hendrikus Dikkers heeft ook wat voor de post op moeten geven n.l. zij café. Er kwam een afkondiging dat een café en postkantoor niet meer onder een en het zelfde dak gevestigd mochten zijn. Om de verleiding tot het gebruiken van sterke drank voor sommige mensen niet groter te maken moest het café gesloten worden.

In 1912 waren in holten 4 postbodes die de aankomende post bezorgden. Dit waren Jan Maneschijn, Mans v.d. Bos en Hendrik Bosschers met als hulp besteller Hendrik Oolbekkink. Vrij spoedig hierna kwam ook Herman Bosman erbij . Het waren allemaal loopdiensten ook in de buurtschappen, zodat het veelal laat in de middag was als de post rondgebracht was. Tot 1923 is Hendrikes Dikkers “brievengaarder” gebleven. Veertig jaar heeft hij deze functie bekleed. Bij zijn afscheid is hem door de Holtense bevolking en klok aangeboden. In dat jaar waren er als bestellers Jan Maneschijn, Mans v.d. Bos, Hendrik Oolbekkink en Herman Bosman (zie foto) Als op volger van Dikkers kwam Assink. Assink was van geboorte Rijssenaar en is in 1910 bij de post gekomen in Rijssen. Hij heeft in Holten een huis laten bouwen aan de de Dorpstraat en een gedeelte hiervan verhuurde hij aan de PTT als postkantoor. De eerste jaren heeft mevrouw Assink haar man wel geholpen op het kantoor , maar toen het werk teveel werd kwam hierin ook verandering.

De werkzaamheden bevatten niet alleen de eigenlijke postbehandelingen, maar ook kreeg Assink de aangifte van het te slachten vee en daarmee de inning van de accijns hierop, te verwerken. Ook werd de telefoon verbinding bij hem onder gebracht. Dit gebeurde voordien in een huiske dat stond, waar nu de “Abraham Berg hof “ gevestigd is en voor heen Garage Stokkers.

Wijlen mevrouw Janssen (Hammer) was de telefoon juffrouw .

In 1958 wordt Assink gepensioneerd maar blijft nog twee jaar zijn krachten geven aan de post. In 1960, als hij 50 jaar bij de post is geweest neemt hij voorgoed afscheid. Jan Dekker, geboren in Nijverdal , wordt zijn opvolger. Op 27 juni 1962 wordt het postkantoor aan de Gaardenstraat in gebruik genomen. Dit is door de gemeente Holten gebouwd en later aan de PTT verkocht. In 1976 waren dagelijks 12 bestellers bezig met de post in Holten te bezorgen. In 2005 is dit postkantoor gesloten en in 2007 afgebroken, hier mee kwam een einde aan een zelfstandig postkantoor Holten.

Supermarkteigenaar B. Wansink had al wel 15 jaar geleden het postkantoor naar het centrum willen halen. Maar door ruimtegebrek in zijn eigen pand kwam het er niet van. Op 14 juli 2005 opent hij de deuren van het nieuwe postkantoor tegenover zijn pand aan de Dorpsstraat.

Het postkantoor heeft daarna veel rondgezworven van Boekhandel Heusinkveld naar Foto ten Velde en wat er nog van over is staat nu bij Coop van Leon Haanstra.

Dit stuk is voor het grootste gedeelte geschreven door Herman Koopman, oud voorzitter van de “Holtense Postzegelclub” ter gelegenheid van het 10 jarig bestaan van de “Holtense Postzegelvereniging HPC”