© Kjeld van Druten 2002 - 2003 Cameraspringen I Door: Kjeld van Druten (februari 2002) november 2003   Het BVR is ongetwijfeld een nuttig boek voor regeltjes, er staat alleen zo weinig springpraktische informatie in. Bijvoorbeeld als je wilt cameraspringen. Nu is het BVR ook een boek over reglementen en als zodanig behandelt het ook alle regels van cameraspringen: 200 formatiesprongen en een C-brevet (ja, dat nieuwe, de oude SV dus) voor je een camera op je hoofd mag binden en 200 videosprongen en fullface hem voordat je een skysurfer mag filmen. Wellicht is deze info een beetje te weinig voor degenen die plannen hebben om met een camera te gaan springen. Er zijn waarschijnlijk nog een paar dingetjes die je weten moet of wilt, want cameraspringen is net zo'n aparte discipline als freefly of FS. Nu kun je wel een heel boek over cameraspringen schrijven, wat ook diverse mensen hebben gedaan, maar ik zal me beperken tot de veiligheid. Gevaarlijk! Jarenlang bleef het redelijk rustig, maar 2001 was een slecht jaar : minstens 3 cameraspringers kwamen korte tijd na elkaar om het leven vanwege het feit dat ze cameraspringers waren. Weliswaar is al het materiaal steeds kleiner geworden, maar het gevaar is nog altijd niet weg. Toch hebben veel springers het idee dat springen met een camera makkelijker is dan vroeger en zeker bij freefly hebben tegenwoordig heel wat mensen zo'n ding op de helm. Daarom toch maar wat veiligheidsaspecten doornemen: Vliegvaardigheid Misschien heb je wel de BVR-eisen om camera te mogen springen, maar wees eerlijk tegen jezelf en vraag je de volgende dingen eerst even af voordat je spullen begint te kopen: · Als eerste moet je je afvragen WAAROM je wilt gaan cameraspringen en dan pas: · ben ik vrij genoeg zodat ik niet meer na hoef te denken hoe ik vlieg en om snel te anticiperen op onverwachte situaties. · Heb ik voldoende basis vliegskills; zowel voor mijn eigen veiligheid, als die van de andere springers? · Ben ik voldoende vrij in de lucht; kan ik ook veilig vliegen terwijl ik met iets anders bezig ben (camerawerk dus)? · Maak ik voldoende sprongen per jaar om current te zijn? Iets meer dan de "verplichte" 25 is namelijk wel gewenst, een camerasprong is een speciale sprong. · Gelden al deze dingen ook voor de discipline die ik ga filmen? Materiaal Natuurlijk zijn we goed genoeg, we moeten spullen hebben! De helm De materiaalmarkt is groot en kiezen is moeilijk. Goede spullen zijn duur en een beetje knutselaar kan het al snel voor minder, maar bedenk wel dat goede beelden straks ook wel wat waard zijn en dat je een paar duizend piek op je hoofd hebt staan en dat het toch wel prettig is als dat meer dan 1 sprong mee gaat. Een goed cameraplatform is dus essentieel. De perfecte helm moet nog steeds gebouwd worden, maar de volgende zaken spelen mee in de afweging wat het gaat worden: · Belangrijk is eerst om te weten: wat wil ik op / aan m'n helm en op welke positie en waarom? · Hoe glad is de helm? Niet zo zeer moet een helm glad zijn, maar er mogen geen uitstekels aanzitten. Kan er makkelijk een lijn of riser achter blijven hangen? · Kan ik de helm eventueel snel releasen in geval van een probleem? · Zo ja, hoeveel schade levert dat op de grond op? · Past er een hoorbare hoogtemeter in? · Is de helm sterk genoeg voor de camera(s) die ik erop wil zetten? · Wat voor camera past erop / -in / aan? · Hoeveel comfort geeft de helm en wat weegt deze? · Wat kost ie? · Hoe snel kan ik hem krijgen?   Het eerste punt mag zeker niet onderschat worden. Het speelde een essentiële rol bij de 3 dodelijke ongelukken die al eerder genoemd werden en wie wel eens gezien heeft op video hoe dicht risers langs je hoofd gaan bij de opening van je chute zou bijna niet meer met iets aan de zijkant durven springen, ook al kan dat best. Met name sommige doe-het-zelf-helmen bevatten dusdanig veel uitsteeksels dat het slechts een kwestie van tijd lijkt voordat het mis gaat. In het geval dat er inderdaad iets achter je helm blijft hangen kan dit zeer makkelijk in een storing resulteren en ook een probleem geven bij het goed open gaan van de reserve. Daarom is een quickrelease systeem op de helm te overwegen (dit is in sommige landen reeds verplicht). Natuurlijk gooit niemand graag zijn spullen de diepte in, want de restwaarde is daarna nagenoeg nul, maar spullen kun je nieuw kopen, een leven niet. De schade die zo'n ding op de grond kan opleveren zal menigeen niet interesseren, maar in sommige landen is inmiddels ook verplicht om een parachuutje in je helm te hebben dat geactiveerd wordt bij het releasen van de helm. Een hoorbare hoogtemeter moet een plaatsje kunnen vinden in een camerahelm. Springen zonder hoorbare hoogtemeter is niet verboden, maar wel heel onverstandig. De springpraktijk eist namelijk dat er geen hoogtemeters in beeld komen en dat het object in beeld blijft. Ook al zal je tegen de tijd dat je met camera mag springen een redelijk tijdsbesef hebben ontwikkeld, alleen op dit gevoel vertrouwen is te onnauwkeurig en gevaarlijk als je van verschillende hoogten springt. Vertrouwen op anderen (het object dat je filmt) is ook niet 100% safe, zeker niet met leerlingen. Neem ook altijd een gewone hoogtemeter mee, zowel als back-up (komen die piepjes noch wel) als voor onder de koepel. Het volgende aandachtspunt is of je helm wel sterk genoeg is voor de camera(s) die je erop wilt zetten. Dit geldt natuurlijk alleen voor totale zelfbouw helmen en dat zal een beginnende camera springer niet zo snel doen. Als je zelf een helm bouwt wil je dit wel even weten, want als je zonder camera omlaag komt ben je wel de Belg van de club en heb je jezelf op een flinke schadepost getrakteerd. Sommige helmen zijn cameraspecifiek. De helmen waarbij de camera op de zijkant gemonteerd moet worden zijn alleen geschikt voor de kleine handycams (soms zelfs type specifiek), vaak is er ook geen mogelijkheid voor een fototoestel erbij. Deze helmen zitten vaak wel heel comfortabel en zijn heel glad. Als je camera kapot gaat of versleten is zit je in sommige gevallen alleen wel met een verminderd bruikbare helm. Als je zelf een helm bouwt kun je hem uiteraard helemaal naar je eigen wensen inrichten. Onderdeel van het comfort van een helm is ook het gewicht. Alles hangt bij de opening aan je nekspieren, dus eigenlijk wil je alles zo licht mogelijk houden. Hoe hard de klap in je nek is hangt ook van de set-up van de camera's af: hoe meer je alles naar voren zet, hoe zwaarder het wordt. Uiteraard spelen de laatste 2 aspecten zeker mee in een overweging. Een cameraplatform varieert in prijs van een paar piek voor een stuk metaal en wat bouten bij de Gamma tot 2300 piek of meer voor custommade producten. Dit laatste is vaak genoeg reden voor para's om zelf te gaan meubelen, maar onderschat het maken van een goede helm niet. De ringsight Het object goed in beeld krijgen valt of staat (zeker in het begin) met een goed richtmiddel. Een ringetje en een stangetje van de doe-het-zelf-zaak voldoen prima, evenals een stukje tape op een vast vizier of zelfs op je springbrilletje, maar met de "echte" skydive ringsights zie je pas echt wat je filmt. Als je hem tenminste goed uitlijnt... Wat qua veiligheid belangrijk is is dat hij (ik neem even aan dat een ringsight mannelijk is) zo min mogelijk je zicht belemmert (het oogkleppen-effect) en dat er zo min mogelijk achter kan blijven hangen. Zeker op dit laatste scoort een stukje tape natuurlijk 100 punten. De camera(s) Deze markt is ook groot en net als bij een rig heeft iedereen argumenten waarom de zijne het best is. Een aantal dingen zijn "verplicht" aan een videocamera: · oneindige focus simpel kunnen instellen is belangrijk en dat die stand ook "onthouden" wordt door de camera (springen gaat te snel voor autofocus) · goede beeldkwaliteit · steady-shot (om trillende beelden te verminderen) al vindt niet iedereen dit even noodzakelijk · skydiver proof Alleen het laatste krijgt wat meer toelichting. Parachutespringen is zo ongeveer het Walhalla voor materiaaltesters bij camerafabrikanten: trillingen, veel wind, vocht, enorme temperatuurwisselingen, intensief gebruik en hoge G-krachten in overvloed. Als springer vind je dit natuurlijk wat minder leuk en de camera's zelf ook. Eigenlijk wil ik geen merken aanprijzen, maar Sony voldoet het best met zijn modellen. Belangrijk is dat de camera niet condens gevoelig is (typisch JVC kwaaltje). Op de fototoestelmarkt geldt ook dat je: een handmatige focus moet kunnen instellen, en je camera enigszins skydiverproof is, maar verder ook dat: · je automatisch filmtransport moet hebben en hij moet snel plaatjes kunnen schieten · een vast objectief is aan te raden boven een zoomlens (gewicht en lichtopbrengst) · je een ingang moet hebben voor een zelfontspanner · je de sluitertijd moet kunnen instellen (anders zijn al je foto's misschien bewogen) Merken en types die hieraan voldoen zijn er zat, dus prijs en gewicht zullen de doorslag geven. Gewicht is vooral voor je fototoestel erg belangrijk omdat die vaak voorop hangt en dus een grote hefboom op je nek uitoefent. Canon EOS 300 lichtgewicht spiegelreflex camera Sony DCR PC110 digitale videocamera Het camerapak Als cameraman / vrouw mag je smokkelen. Het maakt niet uit hoe je het doet, als je maar goede beelden hebt. Zorg dus dat je een pak hebt waarbij je in ieder geval gemakkelijk bij je object kan blijven en dat je voldoende vrijheid geeft in je manoeuvres, zowel bij het vliegtuig als in de lucht, zonder je veiligheid in gevaar te brengen. Het vliegen met wings vergt een paar sprongen oefening, met name het openen van je chute, maar wie het kan wil niets anders meer voor FS-video en tandem. Booties zijn niet verplicht, maar wel makkelijk, alleen wordt chute-assis dan weer wat minder makkelijk, maar pijpen kun je ook oprollen. Voor freefly is geen speciaal pak nodig. De chute Omdat je je hoofd een beetje topzwaar maakt en je eigenlijk pas omhoog wil kijken als je chute aan het "sniffelen" is (vanwege die risers en lijnen dus), is het wel prettig als je chute niet te snel open gaat. Ook ben je kort na de opening meer beperkt in je handelingen als je met een pak met wings springt, waardoor je minder goed of snel kunt fietsen in geval van een twist. RSL los! Automaat aan! Tot slot moet je nog even die anders zo waardevolle RSL los maken, omdat je in geval van een cut-away van een spinnende koepel geen troep aan je helm wilt hebben. Het gaat namelijk vlak langs je helm als je op je rug ligt. Hoewel niet verplicht is een automatische opener aan te raden, want een cameraspringer is ZELF verantwoordelijk voor z'n hoogte, ongeacht of het object dat hij filmt nu wel of niet opent. Cypres AAD en Vigil AAD RSL los bij cameraspringen! Op de grond Voor een camerasprong probeer ik altijd zoveel mogelijk een vaste routine te hebben. Ik kleed me altijd eerst helemaal aan: pak aan, booties vast, chute om, hoogtemeter om, brilletje mee. Daarna pak ik pas mijn helm en ga naar het "doel". Zeker in het geval van een tandemvideo is het verstandig om zo'n vaste routine er in te hebben, je doet immers wat opnamen op de grond, in het vliegtuig etc en voor je het weet gaat die deur open en heb je je zaakjes nog niet voor elkaar. Vooral als je begint met video-en heb je je tijd nodig voor dit soort dingen. Naarmate je meer ervaring krijgt kun je zo'n routine sneller afwerken of stukjes uitstellen tot een later tijdstip. Zorg voor een passende briefing en laat weten wat jij gaat doen en wat je van de andere springers verwacht (goede tracking misschien?). Als je de zoveelste sprong met je team maakt betekent dit dat een passende briefing helemaal niets hoeft te zijn, terwijl je met een groepje beginnende, onbekende springers je hier aanzienlijk meer tijd in moet stoppen. Als je grondopnamen maakt kijk dan uit voor de propeller van de kist. Het mag oliedom klinken, maar je zal niet de eerste zijn die geconcentreerd door zijn lens kijkend door een propeller heen wandelt. In het vliegtuig Tijdens take-off is het tegenwoordig goed gebruik dat de mensen in bezit van een helm deze opzetten. Met een camerahelm is dat af te raden, want mocht de kist een crash-landing maken dan is er een dikke kans dat de nekwervels het voor gezien houden. Hou de helm wel goed vast, want bij een noodstop wordt het anders een rondvliegend projectiel. Tijdens de vlucht omhoog kun je natuurlijk leuke opnamen maken, maar besteed de laatste paar minuten aan jezelf. Zet je helm op tijd op, zodat je nog tijd hebt voor een laatste check van je materiaal. Houd altijd dezelfde volgorde aan en laat deze laatste check niet onderbreken voor "onbelangrijke" zaken zoals andermans pincheck of het controleren van de spot. Eerst je eigen veiligheid dan pas andermans. Als videoot ben je vaak een van de meer ervaren mensen in het vliegtuig en zit je het dichtst bij de deur, waardoor het uitstellen van je laatste check amper mogelijk is en iedereen ervan uit gaat dat jij je eigen veiligheid zelf wel kunt regelen. Naarmate je meer ervaring krijgt is deze laatste check in een paar seconden gepiept. Exit Je loopt als cameraspringer niet meer kans op een premature container opening dan een andere springer dus hier gelden geen extra maatregelen ten opzichte van een "normale sprong". Wat wel belangrijker is, is dat je kussentje en ripcord goed zitten ,deze schuren namelijk WEL langs de kist en kunnen dus uit hun pockets komen. Ga afhankelijk van het vliegtuig en de grootte van de formatie ook niet te ver naar de staart. (Bij een goed gemodificeerd springtoestel zal dit ook lastig zijn gemaakt) Een kist die stalled is geen pretje. De timing tijdens de exit is essentieel, niet alleen voor het leveren van goede beelden, maar ook voor je veiligheid. Je wilt niet in de "dooie hoek" van het object zitten. Pas op voor o.a. een tandemdrogue in je gezicht en maak dus afspraken met de springer(s) die je filmt. De vrije val Weet waar je moet zijn tijdens de HELE sprong, dit verschilt per discipline. Verdiep je dus vantevoren grondig in de discipline die je wilt gaan filmen en overleg dit met betrokkenen en instructeurs/cameramensen. De hieronder gegeven informatie bevat niet alle disciplines en is niet uitputtend en 100% volledig! FS: 1. Niet recht boven een formatie: als er goede pinchecks zijn uitgevoerd hoeft er niets te gebeuren, maar een vroegtijdige ongeplande opening van een chute is heel gevaarlijk. Tijd om uit te wijken is er nauwelijks. Je kan sowieso niet helemaal recht boven een formatie liggen, hooguit tegen de burble aan. 2. Dicht onder een formatie: mensen zullen in je burble vallen, zorg dus dat niemand last van de je heeft. 3. Zorg dat je weet WAAR je boven de formatie ligt, bij een normale exit kun je nooit in de line of flight van de divers liggen. Je mag een springer nooit de schuld geven terwijl je als videoot eigenlijk verkeerd ligt. 4. Aan het eind van een sprong is het bij formaties het veiligst en verstandigst om boven de formatie te openen zodra deze separeert. Ga ook niet dicht voor iemand liggen die opent. Door de openingschok zwaaien de benen naar voren en als je te dichtbij ligt kunnen die je raken. Freefly: 1. Houd er zeker rekening mee dat JIJ tijdens freefly-sprongen een geliefd object zult worden voor de andere springers. Soms lijkt het bijna op een geplande aanval en het overzicht kan snel zoek raken. Een manier om dit overzicht weer terug te krijgen is iets te zakken onder het level van de rest in een sitfly-bodyposition. Omhoog kijkend is er bijna geen manier om meer overzicht te krijgen: je kunt alles zien en meestal zijn de beelden ook nog cool. 2. Rem goed af voordat je opent. Dit is normaal al een verstandig plan na een freeflysprong, maar met je topzware bagage op je hoofd nu een echte must. Tandem: Tandems filmen is een discipline apart binnen het videospringen. De belangrijkste regel is dat je de tandem nooit in gevaar mag brengen, dus je moet zeker zijn van je vliegskills en de ins en outs kennen. Overleg met de betrokken tandemmaster en laat je goed informeren. Bedenk wel: de tandemmaster mag je zonder opgaaf van reden te allen tijde (dus ook tijdens de sprong) afwijzen. 1. Bij exit zal een tandem stijler wegvallen dan een enkele springer. Als je dus meer richting propellor(s) in de relatieve wind staat is een botsing met de tandem goed mogelijk. Door te freeflyen (filmen op je rug / headdown) houd je oogcontact met de tandem en val je ook stijler weg. Dan is het dus wel een optie. 2. Alle tandemsystemen hebben een drogue. Een remparachute die ervoor zorgt dat a. de tandem ongeveer even snel valt als een solo-springer, in plaats van veelt te snel waardoor hij anders niet meer te filmen zou zijn, b. de openingsschok te verminderen waardoor tandemmaster en passagier minder stress op hun lichaam hebben en c. om slijtage aan het materiaal te voorkomen door een langzamere openingssnelheid te creëeren. De drogue zal over het algemeen na een paar seconden door de tandemmaster uit de pouche gegooid worden en zit aan een +/- 4 meter lange droguebridle vast. Timing is dus zeer belangrijk als je met een tandem exit. 3. Blijf gedurende de sprong uit de "kegel" van de tandem: hij moet te allen tijden open kunnen. Blijf dus ook uit de buurt van de drogue. Deze wiebelt in de turbulentie van de tandem wat heen en weer en je zult de eerste cameraman niet zijn die tijdens een close-up van de drogue vast komt te zitten in die drogue. 4. Als je een dock maakt met de tandem, doe dit dan bij voorkeur met de passagier. De tandemmaster moet zijn armen vrij houden. Je loopt hierbij een (klein) risico dat een passagier jou niet meer los laat. Overweeg het dus vantevoren. 5. Sommige tandemsystemen (o.a. Vector) hebben een "trap-door"-effect bij het trekken van de drogue-release, waardoor de tandem eerst zal versnellen doordat de drogue collapsed voordat deze wordt afgeremd. Als je te dichtbij bent kun je in de burble van de tandem terechtkomen en er vervolgens hard mee in aanraking komen als deze echt wordt vertraagd door de openende chute. 6. Ga ook niet dicht voor een tandem liggen die opent. Door de openingschok zwaaien de benen van met name de passagier hard naar voren en als je te dichtbij ligt kunnen die je raken. Het openen van je chute Neem je tijd om stabiel te trekken in vrije lucht (niet in de burble van anderen) en kijk niet omhoog tot je line stretch hebt. Vroegtijdig omhoog kijken kan ervoor zorgen dat er iets aan je helm blijft hangen. Maak na opening zo snel mogelijk je wings los en haal je swoopcords los, zodat je beter kunt fietsen om een twist eruit te krijgen en te kunnen wegsturen van andere springers. Je wings mogen nooit zo groot zijn dat je helemaal niet bij je risers kunt zonder je wings los te maken. Als je vanwege een malfunctie je chute afwerpt, kijk dan niet omhoog (wel goed voor een holle houding, maar nu gevaarlijk!) maar omlaag, dan kan de rommel zonder problemen verdwijnen. Open bij voorkeur nadat je stabiel bent, maar OPEN! Ga nooit door je hoogte heen. In Nederland is de minimum openingshoogte bij vrijevalspringen 2500ft (BVR 2003). Onder de chute Het vizier zal in meer of mindere mate je blikveld en je mogelijkheid om je hoogte in te schatten beperken, wees je daarvan bewust. Ook na de landing ben je nog niet veilig. Even langs de lens scheren is populair, maar niet iedereen heeft de skills om dit te doen zonder de videoot te raken. Wees dus klaar om te bukken! Iemand die de skills niet heeft zal ook niet "langs scheren" Ga niet het wiel uitvinden Als je plannen hebt om camera te gaan springen. Ga dan niet zelf het wiel uitvinden maar vraag advies van een ervaren videoot. Daarmee laat je zien dat je het goed wilt aanpakken en dat zal nooit iemand erg vinden. Video is leuk en video is een uitdaging, een nieuwe dimensie waar je veel van kan leren, maar zeker geen appeltje eitje... Hans van Marrewijk Kjeld van Druten   Kjeld van Druten: +/- 600 camerasprongen. Met dank aan Hans van Marrewijk: +/- 1000 camerasprongen.