Het ontstaan van Winsum

De eerste huizen in Winsum staan er al vanaf 600 voor Christus, dat is dus ruim 2600 jaar geleden. De Groninger wadden slibden langzaam dicht en er ontstonden afwateringsgeulen. Tussen Winsum en Obergum liep zo’n geul, nu het Winsumerdiep. Mensen gingen bij de geul wonen omdat dat meer mogelijkheden bood. Zo kon je makkelijk vissen.

Omdat er regelmatig overstromingen waren, moesten de mensen woonplaatsen ophogen tegen het water en de zee. Zo ontstonden de woonheuvels, ook wel wierden of terpen genoemd. Het dorpje werd een handelsplaats en kreeg rechten om een markt op te richten. Zo'n recht heet marktrecht. Ze kregen ook het recht om munten te slaan. Dit heet muntrecht.

Ook gingen ze tol vragen. Dit betekent dat ze geld vragen aan mensen die op boten over het water bij het dorp wilden varen.

Van het marktrecht wordt nog elk jaar gebruikgemaakt. Elke derde maandag in oktober worden de winkelstraten in het centrum vrijgemaakt voor de rundvee en goederenmarkt. Dit is de Baistenmarkt.
 

Winsumer munt

Waar komt de naam Winsum vandaan?

De naam Winsum is afgeleid van het woord Winkhem, wat woonplaats aan de scherpe bocht betekent. Waarschijnlijk heeft dus lang geleden in het Reitdiep een scherpe bocht gezeten waar de eerste bewoners bij zijn gaan wonen.

Uit welke dorpen bestaat Winsum?

Het dorp Winsum bestaat eigenlijk uit 3 dorpen: Winsum, Obergum en Bellingeweer. Deze dorpjes waren samen op een terp gebouwd. Bij de gemeente Winsum horen tegenwoordig nog veel meer kleinere dorpjes: Maarhuizen, Ranum, Schilligedam, Winsumermeeden en klein Garnwerd.

Terpdorp Obergum was oorspronkelijk groter dan het terpdorp Winsum. In 1893 werd de spoorweg Sauwerd – Roodeschool geopend en kreeg Winsum een station. Toen is Winsum verder gaan groeien en het werd gezien als een deftig dorp. Rond 1930 werd de provinciale weg uitgebouwd en er kwamen straten tussen de grote weg en het spoor.

Rond 1965 zochten veel mensen die in Groningen werkten een huis buiten de stad en er volgde een uitbreiding van Obergum. Ook nu is Obergum een forensendorp. Mensen wonen in het dorp, maar reizen elke dag naar de stad Groningen om daar te werken. In 1983 had Winsum ongeveer 6000 inwoners. Tegenwoordig heeft Winsum rond de 15000 inwoners. De gemeente is nog niet zo heel oud. In 1990 werden Adorp, Baflo, Enzinge en Winsum samengevoegd bij de nieuwe gemeentelijke indeling.

Het wapen van Winsum

Het wapen van de gemeente Winsum is van 1889. Het bestaat uit een golvende balk, met daarboven vier sterren. De sterren staan voor de vier afzonderlijke gemeenten die samengevoegd zijn tot de huidige gemeente Winsum. De balk staat symbool voor het Reitdiep. Het wapenfiguur is een paard, een ridder met lans en een dame.

Wapen van Winsum