Parijse sfeer onder Bredase bruggen
Door Marja Klein Obbink

Donderdag 13 maart 2003 - BREDA - Parijse taferelen in Breda. Zwervers bivakkeren onder de bruggen van de Mark. Met drie man zijn deze Bredase clochards op 19 februari neergestreken op hun stek onder de Moerlakenbrug. Dat was drie weken geleden. Nu zitten ze er nog. "De politie is een paar keer komen kijken. Zolang we geen overlast veroorzaken, laten ze ons met rust."

Patrick en Freddie onder de Moerlakenbrug inn Breda.(Foto Ingrid Bertens)

Dat zegt Patrick, 37 jaar, die samen met zijn maat Freddie (43) voor deze stek heeft gekozen. Althans gekozen... Freddie wel, die is al sinds een jaar of tien, twaalf 'bewust dakloos', zeg maar. "Ik voel me heel gauw opgesloten." De derde man, die in een strandtentje slaapt, wil niet in de krant. "Ze hoeven niet te weten waar ik uithang."
Patrick is 'tijdelijk thuisloos', geeft hij op. Hij mag dan geen dak boven zijn hoofd hebben, een status heeft hij nog wel.
Op 19 februari is Patrick uit zijn huis aan de Roeselarestraat gezet. Hij had een huurachterstand van acht maanden. Omdat Freddie af en toe bij hem logeerde, ging die met hem op pad. Hij wist de goede plekken. "Daar onder de brug verderop zitten er ook een paar, maar wij zitten beter." Patrick: "We hebben een dag lang door Breda gezworven, Nee, ik wil niet naar de opvangcentra. Ik heb geen zin om tussen de verslaafden te zitten."
Freddie: "In het Koetshuis in Bavel hebben ze een wachtlijst van twee maanden. En Patrick: "Voor het IJ moet ik vijf euro betalen, maar dat geld heb ik niet."
Patrick is blut. Zijn uitkering is stopgezet, omdat hij niet de juiste papieren had ingevuld. "Maar ik heb die brief nooit gehad", beweert hij.
Freddie krijgt als dak- en thuisloze 132 euro per week. "Ik woon op Vlaszak 8", grapt hij over zijn wekelijks bezoek aan de sociale dienst. In Breda zijn er zeker tweehonderd mensen zoals hij, schat hij. "'s Ochtends tussen acht en negen moeten wij ons geld komen halen. Alleen al op woensdagochtend zijn dat er 38." De schatting van Freddie komt overeen met eerdere schattingen van Sociale Zaken over het aantal daklozen in de gemeente Breda.
Bij roeiers en andere vaargasten zijn Freddie, Patrick en hun derde maat goed gezien. "We hebben wel last van scholieren die vanaf het fietspad dingen naar ons toe gooien", zegt Freddie.
Een paar dagen geleden werd er een matras dat in de berm lag, in de fik gestoken. "Het was niet eens van ons." En toen een van de daklozen vijf minuten z'n fiets bovenaan het talud liet staan - op slot - was die weg. Patrick: "Sindsdien is er altijd een van ons thuis. Om een oogje in het zeil te houden."
Ook de politie houdt de mannen in de gaten. "Zolang ze geen overlast veroorzaken, geen lawaai maken of afval in het water gooien, mogen ze blijven", zegt politiewoordvoerder W. van Hooijdonk. "Het is een plek waar wel meer zwervers komen", weet hij. Of ze daar mógen zitten, is een andere zaak. Van Hooijdonk: "Wij wijzen ze op de opvangmogelijkheden voor dak- en thuislozen. Willen ze daar geen gebruik van maken, dan houdt het voor ons op. Moeten we ze er dan soms op wijzen dat ze geen vergunning hebben voor wildkamperen of zo? "
Optreden en wegjagen heeft geen zin, meent hij. Dan komen ze op een andere plek weer terug, waar ze misschien wél overlast bezorgen. "We zijn een paar weken geleden wel opgetreden tegen zwervers in de spoorbuurt bij NAC. Ze sliepen daar in tentjes. Van de NS kregen we signalen dat ze over het spoor liepen. Dan moet je in actie komen."
Andersom zijn er zwervers die je tegen zichzelf moet beschermen. "Zoals die man die we bij tien graden vorst onder de brug hebben weggehaald. Liep-ie nog te mopperen ook. Dat hij daar zoveel overlast had van vrachtwagens die boven z'n hoofd denderden. Hij kon niet tegen het lawaai."
Bij de sociale dienst weten ze dat Patrick buiten slaapt. Het is zijn eigen verantwoordelijkheid, vinden ze daar. De woordvoerster: "In Breda zijn genoeg opvangmogelijkheden. Als hij daar geen gebruik van wil maken, omdat hij - zoals ik begrijp - niet bij junkies wil zitten, dan is dat zijn beslissing."
Afgelopen maandag heeft Patrick bij de sociale dienst om een voorschot gevraagd. Een zogeheten 'aanvraag voor broodnood', weet de woordvoerster. Over een paar dagen weten ze daar meer.
"Patrick is een man met een verhaal. Hij heeft tot nu toe steeds te weinig bewijsmateriaal ingeleverd op grond waarvan wij een aanvraag kunnen beoordelen. Voor een dak- en thuislozenuitkering komt hij nog niet in aanmerking. Daarvoor leeft hij te kort op straat. Deze man zit in een lastige situatie."
Patrick en Freddie lachen om de rookwalmen bij de barbecue. "We hebben nog wel eens lol", lacht Patrick. Het is elf uur 's ochtends. In de pan ligt een aardappelschotel van Aviko. Gekocht bij de Edah op Moerwijk. Van het geld van Freddie.
"Als ik dat voorschot niet krijg, dan is dat zwaar klote", zegt Patrick. "Maar ze kunnen me niet laten stikken. Ik krijg hoe dan ook een uitkering als dakloze. Ik probeer er nu het beste van te maken. Freddie weet de weg."