Tibet 2007

16 september - 1 oktober

Aan- en inleiding van mijn reis naar Tibet

Na de afgelopen jaren bezoeken aan omringende landen (Nepal in 1999, Mongolië in 2005, Kirgizië en Bhutan in 2006 werd het nu eindelijk tijd voor een bezoek aan Tibet.
Tibet ligt in de Himalaya en is sinds 1950 door China bezet en ingelijft. Sindsdien zijn veel Tibetanen gevlucht en veel Chinezen in Tibet gaan wonen, waardoor zeker in Lhasa meer Chinezen dan Tibetanen wonen.
Het land ligt op grote hoogte (meer dan 3500 meter) waardoor de lucht ijl is en de kans op hoogteziekte erg groot. Doordat de pieken van de Himalaya het land afschermen van de moesson is het er erg droog. Zonder die bergen (van boven de 8000 m.) zou Tibet een grote ijsvlakte zijn.
Voor verdere informatie over Tibet zie de links hieronder en mijn websites over Bhutan en Mongolië

1 Zondag 16 september - Amsterdam – Chengdu De eerste dag begint 's avonds met het vertrek vanaf Schiphol met een direkte vlucht van de KLM naar Chengdu..
	2 Maandag 17 september - Chengdu Om 12:30 lokale tijd komen we aan op het vliegveld van Chengdu, waar we kennis maken met de reisleider Obbo, Mevr. Wang van de Chinese agent en de overige deelnemers aan de reis. Met een grote bus gaan we via drukke wegen door de stad naar ons hotel, het Chengdu Grand Hotel aan de North Renmin Road (www.cdgrandhotel.com) wat gelegen is bij het Noordelijke station. Chengdu is een grote stad, het is de hoofdstad van de provincie Sichuan en heeft meer dan 4,1 miljoen inwoners. Na het inchecken bezoeken we nog de Wenshu tempel, een groot boeddhistisch complex.op loopafstand van het hotel. 's Avonds eten we in een lokaal chinees restaurant.
3 Dinsdag 18 september - vlucht Chengdu – Lhasa (3650 meter) 's Ochtends ga ik na het ontbijt (ik vind het chineze ontbijt toch echt niet lekker) nog even een wandelingetje maken in de buurt. De Chinezen hebben rare verkeersregels, of ze houden zich er niet aan. Als ze linksaf gaan, dan gaan ze alvast op de verkeerde rijbaan voorsorteren en als ze niet over kunnen steken dan gaan ze gewoon links rijden. Overal zijn fietspaden, maar daar rijdt ook van alles wat er volgens mij niet hoort. Ook op het voetpad. In de loop van de ochtend vertrekken we weer naar het vliegveld voor de vlucht naar Tibet. Na een dure en niet lekkere bak chinese soep gaan we aan boord. Het uitzicht op de Himalaya is prachtig, helaas is het een beetje bewolkt onderweg. Ik zie de andere kant van de zelfde bergen die ik vorig jaar van de kant van Bhutan heb gezien. Na 2 uur vliegen landen we op het vliegveld van Tibet, zo'n 60 km van de hoofdstad Lhasa. Na bijna een uur rijden komen we in Lhasa aan, waar het Potala paleis meteen al opvalt. Volgens medereizigers die een paar jaar geleden ook in Lhasa geweest zijn is er veel bijgebouwd en is vooral de Chinese wijk veel groter geworden. Het is meteen al te merken dat we hoog zitten, de trap oplopen kost meer inspanning dan thuis. Gelukkig ben je beneden al meteen op de 1e verdieping. We overnachten in het Tibet ShiZheng Hotel, een groot Chinees hotel aan de rand van de Tibetaanse wijk.
	4 Woensdag 19 september - Lhasa (3650 meter) De waarschuwingen voor hoogteziekte waren terecht. Ik had het gevoel niet geslapen te hebben, had rare dromen gehad en had 's morgens hoofdpijn. Ook een beetje misselijk en helemaal geen trek in eten. Duidelijke verschijnselen van hoogteziekte. In de winkel van het hotel koop ik chinese/tibetaanse pillen tegen hoogteziekte die Rhodiola bevatten, een kruid dat in Tibet op grote hoogte groeit en tegen hoogteziekte werkt. Omdat het moeilijk is toegangskaartjes voor het Potala paleis te krijgen, kunnen we alleen deze middag daar terecht. Sinds de Dalai Lama in 1959 is gevlucht staat het leeg en is het een museum. Het is ooit door de 5e Dalai Lama gebouwd en tot de 13e Dalai Lama zijn ze daar allemaal opgebaard. Er is geen enkele verwijzing of afbeelding naar de 14e Dalai Lama (die in Dharmsala in India woont) Het is gebouwd in de 17e eeuw in opdracht van de vijfde Dalai Lama. Men deed er vijftig jaar over om dit kolossale gebouw van 13 verdiepingen te bouwen. Het dak is verguld en kan op kilometers afstand worden gezien.Tot 1959 leefden de Dalai Lama's 's winters in de hoogste verdiepingen van het Rode Paleis, waar altaren en grafstupa's voor inmiddels acht lama's gebouwd zijn. Deze stupa's zijn bedekt met bladgoud, jade en edelstenen. De Potala herbergt een belangrijke bibliotheek en je vindt er vele muurschilderingen, thanka's en boeddhabeelden. De stad bestaat uit twee delen: een Chinees gedeelte, dat lijkt op andere Chinese steden, met brede boulevards en immense gebouwen en een Tibetaans gedeelte. Dit laatste herbergt smalle, kronkelige straatjes en witte huizen die zijn aangetast door de felle zon en extreme kou. Hier bevinden zich ook de Jokhang tempel aan het Barkhor. Dit is een wijk die door de chinese overheersers voor een groot deel is vervangen door nieuwbouw (wel in Tibetaanse stijl) en is een groot plein gemaakt dat door camera's wordt bewaakt. Er is een Kora, een pelgrimswandeling rond het klooster in de wijk. Overal zijn kraampjes langs de weg waar voornamelijk religieuze voorwerpen worden verkocht. Hoewel de Chinezen met harde hand proberen de mystieke eenheid van het land te verbreken, is dat nog niet gelukt. De vele kloosters die tijdens de Culturele Revolutie werden vernield zijn inmiddels voor een groot deel hersteld.
5 Donderdag 20 september - Lhasa (3650 meter) Na weer een nacht slecht slapen, met visioenen dat ik terug moet naar Chengdu, gaat het 's morgens weer wat beter. In de ochtend bezoeken we het Drepung klooster. Dit klooster ligt vlakbij Lhasa. Ooit woonden en studeerden hier duizenden monniken en tijdens de culturele revolutie werden de gebouwen vernietigd en vele monniken vermoord. Nu wonen er weer enkele honderden. In de enorme keuken van het Drepungklooster zie je de gigantische vaten waarin de boterthee gekookt werd. Nadat ik weer trek in eten heb en in het Snowland restaurant een salade heb gegeten, bezoek ik 's middags de Jokhang tempel. Dit is het belangrijkste spirituele centrum voor de Tibetanen. Deze tempel werd in de zevende eeuw gebouwd door de eerste boeddhistische koning van Tibet, Songtsen Gampo. In deze tempel staat het meest heilige beeld van Tibet, Jowo Sakyamuni. Dagelijks komen hier honderden pelgrims uit alle delen van Tibet om hun rondgang te maken rond dit heiligdom. Ze prevelen gebeden en draaien met hun gebedsmolens. Voor de ingang werpen ze zich op de grond, het zogenaamde prostreren. 's Ochtends is de tempel toegankelijk voor de lokale bevolking en is het er een drukte van belang: monniken prevelen in de diverse kapellen hun mantra's, pelgrims lopen kloks gewijs langs alle beelden en offeren geld, etenswaren en vooral yakboter om de honderden boterlampjes brandend te houden. Op het plein voor de Jokhang is van alles te koop, van gebedsvlaggen tot complete tenten. Vanaf het dakterras op de hoek van het Barkhorplein heb je een mooi uitzicht op de gezellige drukte beneden.
	6 Vrijdag 21 september - Lhasa (3650 meter) 's Morgens loop ik de Kora rond het Potala paleis. 's Middags bezoeken we het Sera klooster. Dit ligt aan de noordrand van de stad. Ik probeer een fiets te huren in het hotel, maar de fietsen die ze hebben zijn te klein voor mij. Ze hebben wel een paar grote modellen, maar die fietsen erg zwaar en ik besluit maar met de bus te gaan. In het Seraklooster bezoeken we ook de drukkerij. 's Middags wordt er op het binnenhof van dit klooster gedebatteerd door de monniken. De Lonely planet schrijft dat de toeristen als gieren op de monniken afkomen. Dit is niet overdreven.
7 Zaterdag 22 september - dagexcursie naar Ganden Eindelijk de stad uit! In ruim anderhalf uur rijden we naar het imposant gelegen klooster van Ganden (4500 meter hoogte). Het eerste stuk is langs de rivier en het vliegveld, het laatste stuk gaat de weg van de rivier af en kronkelt de weg zich steil omhoog. We bezoeken dit fotogenieke klooster dat gedurende de Culturele Revolutie bijna volledig vernietigd is, maar inmiddels vrijwel geheel hersteld is. Tijdens de pelgrimsroute, de Kora rondom het klooster van een uur is het uitzicht over Tibet adembenemend. Ik word nog aangesproken door een jonge Tibetaan en met heel veel moeite begrijp ik dat hij me een foto van de dalai lama vraagt. Helaas om veiligheidsredenen niet bij me. Na de Kora ga ik nog naar een cafe en bestel daar thee, waarbij ik een hele thermoskan boterthee krijg. In de namiddag rijden we terug naar Lhasa.
	8 Zondag 23 september - bezoek aan Samyeklooster (3550 meter) Vandaag gaan we echt de stad uit. Eerst de bekende weg lang het vliegveld en na drie uur komen we bij het oversteekpunt aan de brede Yarlungrivier. We stappen over op een houten sloep en varen in ruim een uur naar de overkant. Onze sloep zit vol met onze groep en een paar toeristen, een andere boot met Tibetanen. In de verte verrijzen de voor het land karakteristieke kale bergen met een rijke schakering van allerlei bruintinten, een mooi contrast met de besneeuwde toppen. We vervolgen onze weg over een woestijnachtig terrein naar Samye. Het Samyecomplex, het eerste kloostercomplex van Tibet, is gebouwd in de vorm van een mandala en symboliseert het universum. We krijgen nog een rondleiding in het belangrijkste tempelgebouw, waar net de grote schoonmaak plaatsvind. Ik dacht aan een overstroming, maar het bleek dat er ruim met water werd gespoeld. We overnachten in het eenvoudige gastenverblijf van het klooster.
9 Maandag 24 september - wandeling Chim-puk meditatieoord We beginnen de dag met een mooie wandeling naar meditatiegrotten, waar veel pelgrims komen. Het eerste stuk naar de voet van de berg leggen we per truck af, daarna begint de pittige klim van twee uur naar de grotten. Tijdens de rit is het nog erg koud. We beginnen bij een vrouwenklooster, daarna, na de klim komen we bij de grotten waar een aantal monniken langere tijd verblijven om hun leven te wijden aan het boeddhisme en om via meditatie de staat van verlichting te verkrijgen. Na het nuttigen van het lunchpakket gaan we weer de zelfde weg terug. Aan het eind van de middag ga ik nog een korte wandeling maken rondom de Hepo Ri heuvel, achter het Samye klooster. Vanaf de top van deze heuvel is er mooi uitzicht op het klooster en de omgeving, waaronder een dorpje.
	10 Dinsdag 25 september - Samye – Yumbu Lagang – Lhasa (3650 meter) Na het ontbijt vertrekken we weer uit het gastenverblijf van de tempel met de stinkende WC-s met verlichting die vanzelf aangaat als je geluid maakt. Per bus rijden we in een halfuurtje terug naar de rivier. Hier schepen we in voor het tochtje over de Yarlungrivier. Onze bus staat op ons te wachten en brengt ons naar het indrukwekkende Yumbu Lagangpaleis, het oudste bouwwerk in Tibet. Het is gebouwd in de 7e eeuw door de eerste boeddhistische koning van Tibet, Songtsen Gampo. Tijdens de culturele revolutie is het bouwwerk voor een groot deel verwoest. Nu is het weer in zijn oorspronkelijke staat hersteld en wordt het gebruikt als tempel. Tibetanen bieden voor vermoeide toeristen een rit op een yak of een muilezel aan, maar de klim is redelijk te doen. Een heuvel achter het paleis is helemaal bedolven onder gebedsvlaggetjes. Het uitzicht vanaf Yumbu Lagang over de vallei is prachtig. Voordat we terugrijden naar Lhasa gaan we nog in een chinees restaurant eten. De maaltijd valt hier nogal tegen en we moeten erg lang wachten tot het klaar is. We rijden hierna weer de zelfde weg terug naar Lhasa.
11 Woensdag 26 september - Lhasa – Gyantse (3950 meter) Nu vertrekken we eindelijk voor langere tijd uit Lhasa. Aangezien de zuidelijke tak van de Friendship Highway (tussen Lhasa en Kathmandu) wegens langdurige wegwerkzaamheden is afgesloten kunnen we hier niet over naar Gyantse rijden, wat tot gevolg heeft dat we 4 uur extra reistijd hebben. Eerst gaan we naar de Kamba-la, een pas op 4794 meter hoogte, om van daar het heilige meer Yamdruk Tso te bekijken. Hierna gaan we de zelfde weg weer terug om via Shigatse naar Gyantse te rijden. Op de pas is het een drukte van belang. Niet alleen zijn err heel veel bussen met toeristen uitgeladen om van het uitzicht te genieten, ook heel veel Tibetanen zien het als hun broodwinning om van alles te koop aan te bieden, waaronder ritjes met een Yak. Halverwege de afdaling van de pas lunchen we in een vallei tussen de koolzaadvelden. Onderweg zien we in de verte een grote pijp lopen die door de chinezen is aangelegd. Via deze pijp loopt water uit het heilige Yamdruk Tso meer voor de aandrijving van een elekticiteitscenrale. Hierdoor daalt het waterpeil van dit meer, omdat er nauwelijks neerslag valt in dit gebied. Weer een voorbeeld van slecht milieubeleid van de Chinese bezetters. Vlak voorbij Shigatse zien we nog een prachtige regenboog. Na een lange rit komen we vlak voor donker in Gyantse aan. De toegangsweg tot het dorp is onverhard. In het dorp zelf is een grote boulevard aangelegd waar een stoplicht het verkeer (wat er bijna niet is) probeerd te regelen. We overnachten in het luxe Zhongshan hotel met uitzicht op de Dzong.
	12 Donderdag 27 september - Gyantse (3950 meter) Gyantse is een gemoedelijk plaatsje gelegen op 3950 meter hoogte. De meeste huizen zijn in Tibetaanse stijl gebouwd en het dagelijks leven is nog zeer traditioneel. Het transport vindt voornamelijk plaats met paard en wagen. De hoofdstraat leidt naar het Palkhorklooster, dat gedomineerd wordt door de Kumbum-stupa van zeven verdiepingen hoog die we helemaal tot in de top beklimmen via donkere gangetjes en smalle trapjes. Aangezien de keus is, fototoestel achterlaten of 10 Yuan betalen, kies ik voor dat laatste en maak dus veel foto's tijdens de beklimming. Op elke verdieping staan veel beelden van demonen en boeddha's. Ook zien we pelgrims die rondjes rond de stupa lopen. ,s Middags maak ik een wandeling door de landerijen waar de gerst oogst wordt binnengehaald en langs de rivier. Er dreigt regen, maar die blijkt uiteindelijk niet te vallen. Een groepje kinderen holt een tijdje achter me aan. 's avonds eten we in een restaurant waar de kok een show opvoert met het in de pan laten slaan van de vlam. Behalve een prachtige show is het eten ook lekker.
13 Vrijdag 28 september Shigatse (3800 meter) In anderhalf uur rijden we naar Shigatse. De stad is beroemd om het Tashilunpoklooster meet de gouden daken en de zetel van de panchen lama. Tibets tweede stad heeft door de recente migratie van vele Han-Chinezen langzaam maar zeker haar Tibetaans karakter verloren. Toch zijn delen van de stad nog heel Tibetaans en is het Tashilhunpo klooster misschien wel het allermooiste in zijn soort. Eigenlijk is het klooster een stad op zich. Er wonen nog zo’ n 800 monniken en het is een populair pelgrimsoord. Overal lopen pelgrims met zakjes yakboter om de boterlampjes die in de kapelletjes staan brandend te houden. Met groot ontzag kijkt men op naar de 26 meter hoge boeddha die zich in dit klooster bevindt. De dzong is sinds kort herbouwd en er is een kora waar ook vele gebedsmolens langs staan, zo te zien nog niet lang geleden vernieuwd. We overnachten in het gezellige Tibetaanse Tenzin hotel.
	14 Zaterdag 29 september - Shigatse – Lhasa (3650 meter) In de ochtend rijden we de lange weg weer terug naar Lhasa. Onderweg lunchen we van het uit Shigatse meegebrachte lunchpakket, zittend tussen de weg en de rivier met uitzicht op een paar besneeuwde bergtoppen. Na aankomst in Lhasa checken we weer in ons bekende hotel in en spreken 's avonds af voor het afscheidsdiner van Tibet..
15 Zondag 30 september - Lhasa – Chengdu 's Morgens ga ik nog even de stad in om wat laatste inkopen te doen en nog wat foto's te maken. Nog even op het dakterras van een tibetaans café een kopje indiase thee en later een capuchino met appeltaart. In de middag vliegen we terug naar Chengdu, waar we in de avond aankomen. Vanwege het begin van de nationale feestdag (die een week duurt) is het erg druk op de weg en staan we al snel in de file. Terug in het ons bekende hotel (dit keer op de 17e verdieping) gaan we naar onze eigen kamers.
	16 Maandag 1 oktober - Chengdu- Amsterdam Na een onrustige nacht (het verkeerslawaai gaat de hele nacht door) gaan we vroeg op pad naar het onderzoekscentrum van de Reuzenpanda (Giant Panda Breeding Research Base). Hier wordt onderzoek gedaan naar de Reuzenpanda en worden ze ook gefokt. Omdat dit centrum ten noordoosten van de stad ligt en het vliegveld ten zuidwesten gaan we vroeg op pad. Het is zwaar bewolkt maar wel droog. Ruim op tijd zijn we op het vliegveld voor het vertrek naar Nederland.
Reisroute:
	Links: Tibet Wikipedia (Engels) Tibet Wikipedia (Nederlands) International campaign for Tibet (Nederland) Lhasa (Wikipedia Nederlands) Potala (Wikipedia) Gyatse (wikipedia) Samye (wikipedia) Shigatse (wikipedia) Chengdu (wikipedia) Informatie over Tibetaanse alfabet (engels) huidige tijd en weer in Lhasa
Literatuur: Tibet - Lonely Planet 6e editie, 2005 ISBN 1-74059-523-8 Kind van Tibet / Soname Yangchen, 2007 ISBN 9789044317541 (www.soname.com) Een hotel op het dak van de wereld / Alec Le Sueur 1999, ISBN 9055016098 Een barbaar in Tibet : de ontdekking van de bron van de Mekong / Michel Peissel, 1997 ISBN 9025421083 Zeven jaar in Tibet : mijn leven aan het hof van de Dalai Lama / Heinrich Harrer, 1966 ISBN 9060455770